De Gouden Eeuw, volgens velen de roemrijkste periode in de Nederlandse geschiedenis, roept vandaag de dag ook weerstand op. Sommigen pleiten er daarom voor het begrip af te schaffen. Dit boek beoogt het op Holland toegespitste debat open te breken door het predicaat ‘Gouden Eeuw’, mét zijn keerzijden, aan alle provincies van Nederland toe te kennen. Twaalf auteurs – historici, archeologen, taal- en letterkundigen en een jurist – nemen elk een provincie onder de loep en stellen een as...

Een van de grootste wetenschappelijke doorbraken aller tijden was de ontdekking van bacteriën door Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723), die vanwege zijn befaamde microscopen uitgeroepen werd tot een van de grootste Nederlanders. Hij werkte in een tijd waarin de basis werd gelegd voor onze huidige wetenschappelijke praktijk van observatie, controleerbaarheid en publicatie. Als kroon op zijn werk werd hij benoemd tot lid van de prestigieuze Royal Society in Londen.

Van Leeuwenhoek presenteerde...

Het idee dat de wereld kan worden begrepen aan de hand van patronen en onderliggende principes is een van de belangrijkste inzichten van de mens. Dit boek gaat over deze uniek menselijke zoektocht die meer dan 40.000 jaar geleden begon met het krassen van streepjespatronen op mammoetbotten en die heeft geleid tot de wetenschappen van vandaag. Welke routes heeft menselijke kennis doorlopen om van dit bescheiden begin uit te groeien tot onze moderne inzichten over natuur en cultuur?

In een mees...

Van 1672 tot 1712 was de Republiek der Verenigde Nederlanden in een titanenstrijd met het Frankrijk van de Zonnekoning verwikkeld. Gedurende deze ‘Veertigjarige Oorlog’ leverde zij onder aanvoering van stadhouder-koning Willem III (1650-1702) en zijn politieke erfgenamen een gigantische militaire inspanning. De veerkracht, standvastigheid en volharding waarmee de Nederlanders vochten, dwongen Lodewijk XIV zijn politiek van territoriale expansie op te geven en een Europees machtsevenwicht ...

De gedachten van boeren uit vroeger eeuwen zijn maar al te vaak in de wind verwaaid. Ze hebben generatie na generatie hun akkers geploegd, hun koeien gemolken en hun kinderen opgevoed, maar ze hebben meestal geen blijvende sporen nagelaten in boeken of brieven.

Een zeldzame uitzondering is de familie waarover De hoeve en het hart gaat. Dankzij de verhuizing van een boerenzoon uit Herwijnen naar de stad, begin achttiende eeuw, zijn er ruim 180 brieven bewaard gebleven van zijn vader en andere ...

Omgang met de eigentijdse geschiedenis is ondenkbaar zonder verhalen over het verleden. Selma Leydesdorff heeft jarenlang nationaal en internationaal een centrale rol gespeeld in de ontwikkeling van oral history, een vakgebied dat in de wetenschappelijke praktijk van het historisch onderzoek in de afgelopen decennia is uitgegroeid tot een internationaal erkende vorm van geschiedschrijving.

In 2004 deed zij van de vroege ontwikkeling van oral history verslag in De mensen en de woorden. Nu, bij...

In dit toegankelijke, algemene overzicht van de Reformatie in de Lage Landen behandelt Christine Kooi de sleutelmomenten van zowel de protestantse als de katholieke Reformatie zoals die zich in de zestiende eeuw voltrok in de Noordelijke én de Zuidelijke Nederlanden. Na de overvloed aan detailstudies over dit onderwerp biedt Kooi nu een schitterende synthese die het complete en complexe verhaal in samenhang vertelt, voor het eerst sinds zestig jaar.

Reformatie in de Lage Landen, 1500-1620 is ...

Van Frans Timmermans en Joop den Uyl tot koningin Wilhelmina, Cleveringa, Colijn, Kuyper en Domela Nieuwenhuis zijn er bekende speeches. Van Mark Rutte tot Thorbecke waren er heel goede of heel handige debaters. Er is weinig over geschreven. Dit is het eerste boek over de geschiedenis van politieke redenaars en debat in Nederland, vanaf het eerste Nederlandse parlement uit 1796, tot de coronacrisis en de slavernijexcuses van de laatste jaren. We zijn de indrukwekkende redes vergeten van Henri...

Politieke woorden scheppen macht. Pim Fortuyn veroverde Den Haag met De puinhopen van acht jaar Paars (2002). Het boek was een afrekening en een politiek programma en zette een hele nieuwe beweging in gang. Ook de publicaties van Ayaan Hirsi Ali en Frits Bolkestein schudden de politiek op. Pieter Omtzigt stichtte een politieke partij vanuit zijn boek Een nieuw sociaal contract (2023). Veel eerder schreven Johan Rudolf Thorbecke en Abraham Kuyper zichzelf de politiek van hun tijd in. Socialist...

Ruim drieduizend jonge Nederlandse mannen reisden tussen 1861 en 1870 naar Rome om dienst te nemen bij de zoeaven, het elitekorps van de paus. Met doodsverachting, geloofsijver en een zucht naar avontuur probeerden deze katholieke oorlogsvrijwilligers de paus te verdedigen in zijn strijd tegen het koninkrijk Italië. Dat zij konden sneuvelen deerde hen niet. Integendeel, als martelaar sterven voor de paus was hun grootste wens.

Bij terugkeer in Nederland moesten de zoeaven constateren dat zij...