Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Piet Gerbrandy

Toen de Romeinse filosoof en politicus Boëthius in het jaar 523 ter dood werd veroordeeld door koning Theoderik, besloot hij de hem resterende tijd te besteden aan het schrijven van een boek. 'Troost in filosofie' is een fascinerend, experimenteel en aangrijpend werk, waarin de verteller in zijn cel bezoek krijgt van Filosofie, die met hem discussieert over wat er in het leven echt toe doet en welke bewegingsruimte de mens h...

Vertaling: Marguerite Prakke

Ruim tweeduizend jaar geleden schreef Titus Lucretius Carus het leerdicht De Rerum Natura, Over de Natuur van de Dingen, waarmee hij de filosofie van de Griekse wijsgeer Epicurus onder de aandacht van het Romeinse publiek wilde brengen. Rome werd in die dagen verscheurd door burgeroorlogen, corruptie en schandalen en de bevolking snakte naar vrede en vriendschap. Dat was nu precies wat de filosofie van Epicurus bood: vrij van angst voor de goden, vrij van angst vo...

Reflectie op de eigen cultuur is een kenmerk van alle beschavingen. In de westerse cultuur is deze reflectie van meet af aan ook op een redelijke, argumentatieve wijze ontwikkeld; cultuurfilosofie is daarom een wezenlijk element van de westerse beschaving. Maar in de loop van de twintigste eeuw is de westerse cultuurfilosofie een complexe zaak geworden. Door feitelijke problemen met een mondiale draagwijdte zijn twijfels ontstaan over de houdbaarheid van bepaalde fundamentele grondslagen van ...

In de eerste eeuw na Christus schreef Aulus Cornelius Celsus een encyclopedisch werk, De medicina, over de geneeskunde in zijn tijd. Na een inleiding over de ontwikkeling van de geneeskunde in voorgaande tijden, vooral bij de Grieken, bespreekt hij achtereenvolgens leefregels, behandeling van ziektes, recepten voor geneesmiddelen en chirurgische ingrepen. De vraag of hij arts was of goed geïnformeerde leek valt niet met zekerheid te beantwoorden. Maar met zijn aangename stijl en ongecomplice...

Het traktaat 'Engel van de vrede' was bedoeld als een bijdrage tot het realiseren van de Vrede van Breda (1667), die een eind moest maken aan de tweede Nederlands-Engelse oorlog. Volgens dit vredestraktaat komt van een duurzame vrede niets terecht als landen voorrang geven aan nationalistisch eigenbelang. Vervolgens worden noodzakelijke voorwaarden besproken die een duurzame vrede mogelijk maken.

Jan Amos Comenius (1592-1670) was een uit Tsjechië afkomstige oorlogsvluchteling die in Amsterda...

De hedendaagse filosofie, of het nu gaat om kennistheorie, wetenschapsfilosofie, ethiek of godsdienstfilosofie, is onmogelijk zonder op die terreinen de kritiek van David Hume (1711-1776) onder ogen te zien. Hume verwierf echter niet alleen een grote reputatie als filosoof, maar ook als historicus en essayist. Aan die reputatie was hij zeer gehecht, vandaar dat hij nog kort voor zijn overlijden zijn “Love of literary fame” bestempelde als de “ruling Passion” van zijn leven.

Deze biogr...

Dit boekje bevat de vertaling van vier preken van Augustinus (354-430) over christelijke geloofsbelijdenissen. Daarin spoort hij gelovigen aan om de tekst ervan uit het hoofd te leren en dagelijks op te zeggen. Toch hechtte de bisschop van Hippo Regius niet aan al te strikte formules: uit het viertal preken blijkt dat hij door de jaren heen verschillende versies gebruikte om het christelijk geloof uit te leggen aan belangstellenden die zich definitief wilden aansluiten bij de kerkgemeenschap.

De geloofsbelijdenis fungeert daarbij als een wachtwoord waarmee christenen elkaar kunnen herkennen en bemoedigen. De kerk kende naar Augustinus’ overtuiging vele toegangen om belangstellenden van uiteenlopende achtergrond en met verschillende capaciteiten binnen de geloofsgemeenschap op te nemen...

Empedokles werd in 492 v. Chr. op Sicili eboren uit een gegoede familie. Hij was arts, maar ook politicus en werd door zijn tijdgenoten als een soort magi gezien. Hij stierf in 432 v. Chr. door een val in de Etna. Voor veel schrijvers (o.a. H lderlin) was dit gegeven een bron van literaire inspiratie. Empedokles schreef in het Grieks een filosofisch gedicht dat later de titels Over de natuur en Zuiveringen kreeg. Van de vijfduizend regels die het bevatte zijn ons ruim vijfhonderd door diverse...

Maarten Luther worstelde lang met de vraag wat christelijke vrijheid precies behelst en hoe deze vrijheid verkregen en ervaren kan worden. In 'Soteriologie', de tweede band van de Latijn-Nederlandse uitgaven, staan geschriften van Luther over dat thema centraal. Hierin probeert hij op verschillende manieren uit te leggen hoe de christelijke godsdienst de problemen kan oplossen die de menselijke situatie vanuit theologisch perspectief met zich meebracht (vgl. 'Band I: Theologische antropologie...