De ontginning en herinrichting van grote delen van het Nederlandse heidelandschap en andere woeste gronden kwam aan het begin van de twintigste eeuw in een stroomversnelling. Het moderne Nederland kreeg in de periode 1930-1955 verder vorm, zowel maatschappelijk als landschappelijk.

Daarvoor moesten de handen uit de mouwen: in het kader van de werkverschaffing of werkverruiming zette de Nederlandse overheid in crisistijd tienduizenden werkloze mannen aan het graven. Tot in de jaren vijftig verr...

‘Goessie heet hij,’ zegt Nathan (6), terwijl de branding over zijn voeten spoelt. Alles is water, zand en zout. Nathans vrienden snellen toe. Goessies melkwitte rubberachtige lichaam gaat van hand tot hand. Wanneer de schaduwen langer worden en het tijd is om te gaan, neemt Nathan Goessie mee naar huis. Hij houdt hem de hele fietstocht op een plastic schep in de lucht, hoog boven het knerpende schelpenpad. Bij iedere hobbel stroomt er wat zeewater van de schep af. Hij spreekt zijn kwal zo...

Van Oostende tot Delfzijl en van Maastricht tot Texel leverden Nederlanders decennialang strijd met Spanje. Intussen trokken ze de wereldzeeën over en verdienden er schatten, ook met minder frisse handeltjes. Hun rijkdommen investeerden ze in technologie, wetenschap en kunst. En steeds waren er schrijvers die deze opwindende gebeurtenissen vastlegden. Nergens vinden we de belevenissen, idealen en verlangens uit de jaren van de Republiek levendiger weerspiegeld dan in de toenmalige gedichten,...

Een talent hebben maar het niet mogen ontwikkelen omdat je een vrouw bent. Het was vele eeuwen de realiteit, maar er waren altijd individuen die het toch lukte hun gaven te ontwikkelen. Opmerkelijke vrouwen die tegen de stroom in hun droom volgden of noodgedwongen hun werkterrein verlegden. Beatrix Potter mocht geen wetenschapper worden, maar bleek een fenomeen als kinderboekenschrijver en illustrator. Hedy Lamarr, de mooiste vrouw van Hollywood, legde de grondslag voor gps en wifi, maar het ...

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 overspoelde de zee met donderend geweld grote delen van het land en vonden meer dan 1800 mensen de dood. Onder hen ook de vader van de kleine Teuntje, die samen met haar moeder en broertje vier dagen op een ijskoude zolder doorbracht, vergeefs wachtend op zijn terugkeer.

Op basis van herinneringen, ontmoetingen met ooggetuigen, dagboeken en ander bronnenmateriaal reconstrueerde De Haan vijfenzestig jaar later wat er precies is gebeurd. En wie haar...

Dit jaar hield Arnon Grunberg de 4 mei-lezing in een lege Nieuwe Kerk te Amsterdam. Hij stelde onder meer dat uitsluiting en stigmatisering van een minderheid vroeg of laat andere, en uiteindelijk álle minderheden zal treffen.

Grunbergs woorden werden met instemming en lof ontvangen, maar ook kreeg hij te maken met enkele doodsbedreigingen en andere uitingen van haat.

In Als ze het over Marokkanen hebben zijn naast deze lezing vier teksten opgenomen waarin Grunberg zijn jeugd, de Joodse iden...

In het culturele leven na 1880 ontwikkelde Jan Veth (1864-1925) zich tot een van onze belangrijkste schilders, die ‘half Nederland’ portretteerde. Bovendien schreef hij bezielende stukken over beeldende kunst in kranten en tijdschriften en publiceerde hij gedichten. Veth was daarnaast een pionier op het gebied van de monumentenzorg en het behoud van het historische stadsgezicht. Zo was hij een van de initiatiefnemers tot de oprichting van het Rembrandthuis in Amsterdam en sprak hij zich f...

Op 27 januari 1945 werd Otto Frank door Russische soldaten bevrijd uit kamp Auschwitz. Op dat moment begon niet alleen zijn reis naar huis, maar ook zijn lange zoektocht naar informatie over wat er was gebeurd met zijn vrouw Edith, zijn dochters Margot en Anne en de vier andere mensen met wie hij twee jaar lang ondergedoken had gezeten aan de Prinsengracht in Amsterdam: Hermann en Auguste van Pels, hun zoon Peter en Fritz Pfeffer. In de maanden na zijn bevrijding zou Otto Frank ontdekken dat ...

Er zijn waarschijnlijk nooit zoveel beroemde schrijvers en journalisten uit de hele wereld onder één dak bijeen geweest als in Neurenberg in 1946. Zij kwamen verslag uitbrengen van de processen die er werden gevoerd tegen de kopstukken van het naziregime. Maandenlang woonden en werkten ze in kasteel Faber-Castell, eigendom van een adellijke Duitse familie. Overdag luisterden ze in de rechtbank naar de gruwelen van de Holocaust, ’s avonds werd er in het kasteel gediscussieerd, gedanst, ges...

Emanuel Querido, die in 1943 in Sobibor werd omgebracht, had zich meteen na de Duitse inval moeten terugtrekken uit zijn uitgeverij. Onder de niet-joodse medewerkers die het bedrijf voortzetten, was Geert van Oorschot, die als vertegenwoordiger en bedrijfsleider bij Querido werkte. Verborgen boeken werpt een verrassend, en soms zelfs schokkend, nieuw licht op wat er tijdens en kort na de oorlog met Emanuel Querido s erfenis gebeurde.

Willem van Toorn beschrijft de geschiedenis van Querido ...