Zolang de mens bestaat, deelt hij de wereld met dieren. In de Middeleeuwen was die omgang met beesten intensiever dan tegenwoordig. Zo werden de slaapvertrekken geregeld gedeeld met dieren, die met hun lichaamswarmte de ergste winterkou verdreven. Zelfs in steden hadden veel huishoudens een kleine veestapel. Er is dan ook veel aandacht voor dieren in middeleeuwse wetteksten en ordonnanties, maar ook in architectuur, literatuur, theologie en beeldende kunst nemen dieren een belangrijke plaats ...

Het onderzoek naar de middeleeuwse stedelijke secretarie van 's-Hertogenbosch is tot op heden nog onontgonnen terrein, ook al zijn er incidenteel beschouwingen gewijd aan de Bossche stadsklerken en -secretarissen. Debet hieraan is het ontbreken van nagenoeg alle veertiende- en vijftiende-eeuwse stadsrekeningen. Dankzij de paleografisch-diplomatische analyse van alle stedelijke oorkonden, schepenprotocollen, vonnisboeken, enkele stadsrekeningen én de confrontatie van deze bronnen met notarië...

In het Brussel van 1430 was er heel wat gaande: het Brusselse stadsbestuur trok alle registers open om het paleis op de Brusselse Coudenberg tot hoofdverblijfplaats te maken van Filips de Goede, de nieuwe Bourgondische hertog. Het ontstaan van de Voortzetting op de Brabantsche yeesten past in het kader van deze Brusselse residentiepolitiek. Bij toeval is een deel van die Voortzetting in zijn kladversie bewaard gebleven: handschrift Brussel KB 17017. Een dergelijke kladautograaf, waarbij men d...

Een van de weinige heiligen van Nederlandse afkomst is Ludger. Volgens de overlevering is hij geboren in Zuilen (vlak bij Utrecht), in de tijd dat de missionarissen Willibrordus en Bonifatius hier werkzaam waren. Al snel werd duidelijk, dat hij grootse daden voor God en de Kerk zou verrichten. Ludger verbleef lange tijd in Utrecht, maar trok uiteindelijk naar de heidense Saksen om hun het christelijk geloof te verkondigen. Hij bracht het tot bisschop van Münster. Na zijn dood op 26 maart 809...

In discussies over misdaad en straf wordt vaak gerefereerd aan de Middeleeuwen, waarin volgens de populaire opvatting gruwelijke lijfstraffen aan de orde van de dag waren en gevangenissen nog geen 'hotels'. De auteurs van dit themanummer van Madoc streven ernaar dit beeld te nuanceren door middeleeuwse concepten van straf in diverse regio’s en periodes vanuit verschillende vakgebieden te belichten. Hierbij komen vragen aan de orde als: wie werd er door wie gestraft, op basis van welke autori...

Leken in de Nederlanden zochten in de veertiende eeuw naar nieuwe vormen van geloofsbeleving. Zij streefden naar een meer verinnerlijkte spiritualiteit en een persoonlijke relatie met God. Vaak maakten ze deel uit van kleine gemeenschappen, los van kerkelijke structuren. In dit boek schetst Yves Van Damme dit proces aan de hand van een religieus-spiritueel pamflet uit het midden van de veertiende eeuw: De dialoog tussen Eckhart en de leek. Centraal staat de moeilijke relatie tussen vrijgevoch...