Karl Marx (1818-1883) sleutelde zijn hele leven aan een eigen filosofisch

project, maar liet geen coherent theoretisch systeem na - marxisme

in die zin is een uitvinding van latere generaties. In de jaren rond 1845

keerde Marx zich nadrukkelijk af van Hegel, door wiens filosofie hij

was gevormd. In dialoog en deels polemiserend met jonghegelianen als

Ludwig Feuerbach ging Marx op zoek naar de materiële, politiek-economische

voedingsbodem voor de hegeliaanse ideeën van staat, recht en

moraal...

In het oeuvre van Michel Foucault neemt zijn vierdelige Geschiedenis van de seksualiteit een bijzondere plaats in. Hij werkte er de laatste tien jaar van zijn leven aan, gooide in die periode zijn aanvankelijke planning van het werk ondersteboven en zou het project uiteindelijk niet voltooien. Aanvankelijk wilde Foucault het discours over ‘de seksualiteit’ vanaf de 18e eeuw analyseren. Maar de thematiek van het afgedwongen spreken over seksualiteit, de mogelijkheden van verzet en vrijheid...

In 1848 heeft Søren Kierkegaard al een omvangrijk oeuvre geschreven. Een groot deel daarvan is onder verschillende pseudoniemen verschenen. Wanneer in de zomer van dat jaar een tweede druk van zijn eerste pseudonieme werk, 'Of/Of', in het verschiet ligt, vindt Kierkegaard het wenselijk die uitgave te voorzien van een toelichting - temeer daar hij overweegt een punt achter zijn werkzaamheid als schrijver te zetten. Daartoe schrijft hij in de zomer van 1848 'Het gezichtspunt voor mijn schrijve...

Jan Amos Comenius, grondlegger van de pedagogiek, heeft ook naam gemaakt als theoloog, filosoof en diplomaat. In alles wat hij deed, streefde hij onvermoeibaar naar het verbeteren van de menselijkheid van de mensheid.

Comenius, in 1592 in Tsjechië geboren, leefde ten gevolge van onderdrukking en oorlogsgeweld als een opgejaagde vluchteling in verschillende landen in Europa. In de laatste veertien jaar van zijn leven, tot zijn dood in 1670, woonde hij in Amsterdam. Hij schreef er boeken en ma...

Duurzaamheid, verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid, leiderschap: het zijn belangrijke kwesties voor bedrijven en organisaties. De auteurs schetsen in deze inleiding een vernieuwend perspectief op deze bedrijfsethische vraagstukken.

Bedrijfsethiek belicht een waaier aan onderwerpen uit de managementtheorie om deze vervolgens, door een confrontatie met het werk van verschillende continentale filosofen, te ontregelen. Zo worden ideeën over leiderschap afgezet tegen die van iek, worden de ethi...

Waarheid en Leugen

Friedrich Nietzsche

Waarheid en leugen bevat een selectie teksten uit het vroege werk van Nietzsche. Waar wij doorgaans denken grip te hebben op wat wij zeggen, laat deze beroemde filosoof zien hoe onze uitspraken afhankelijk zijn van onberekenbare metaforen en andere stijlfiguren.

Democratie als cultus

Over politiek en religie

Marin Terpstra

Secularisering beperkt zich niet alleen tot de godsdienst, maar zet zich verder door naar andere menselijke instellingen. De onttovering van de wereld maakt ook de leden van maatschappij en staat tot ‘ongelovigen’. Ze verlaten de politieke orde, zoals ze voorheen de kerken verlieten. Karl Marx schreef al in 1843: de godsdienstkritiek is voltooid, nu begint de kritiek van staat en recht. Bijna een eeuw later stelde Carl Schmitt de...

Wat heeft filosofie te maken met de gezondheidszorg? In Komt een filosoof bij de dokter laten verschillende experts zien dat de medische praktijk doortrokken is van wijsgerige kwesties. Diagnostiek, technologische vernieuwing en markwerking: de filosofie biedt de medische professional een kader om daarmee om te gaan. Steeds beginnend bij de praktijk toont dit boek de relevantie aan van wijsgerige reflectie voor de gezondheidszorg. Onmisbare lectuur voor studenten geneeskunde en hbo-v.

Maartje ...

In de Bibliotheek van het Vaticaan deed de Nederlandse filosoof en historicus Leen Spruit eind 2010 een spectaculaire ontdekking: hij vond het verloren gewaande handschrift van Spinoza's Ethica. Op basis van dit manuscript verschijnt het 'boek der boeken' van de moderne filosofie nu in nieuwe vertaling.

Spinoza voltooide zijn Ethica twee jaar voor zijn dood, in 1675. Om problemen met het kerkelijk gezag te voorkomen, besloot hij om het werk pas na zijn dood uit te laten geven. Begin 1678 ver...

Wat is wijsheid eigenlijk? En kun je dat leren? Dat zijn hoofdvragen van de filosofie. Jos Kessels benadert deze vragen volgens het model van Socrates: telkens wordt een bepaalde opvatting over het goede leven of een ander filosofisch thema gepresenteerd, om er vervolgens een andere opvatting van een andere filosoof tegenover te stellen. De dilemma's die zo ontstaan zijn niet eenvoudig, maar zo betoogt de auteur, ze zijn onvermijdelijk. Wie naar wijsheid of geluk streeft krijgt er ongetwijfel...