Ooit was er een Nederlandse Nobelprijswinnaar die vond dat je als fysicus wel een gespleten persoonlijkheid moest hebben om nog in een god te kunnen geloven. Gelukkig heeft niet iedereen daar last van. Ruimtevaarders of mensen als Einstein worden veel meer gedreven door de verwondering over het heelal, de aarde, de natuur en de mens.

Verwondering leert je om open vragen te stellen. Die zeggen vaak veel meer dan gesloten antwoorden. Bijvoorbeeld: hoe is het mogelijk dat een vogel beter navig...

Coronavirus, Afrikaanse varkenspest, Boviene (rund) Leukemie Virus en Aviaire Leukemie Virus zijn het gevolg van ziekten bij dieren die ook op mensen kunnen worden overgedragen. Meer dan 300 miljoen landbouwhuisdieren in de EU brengen hun hele leven door in een kooi. De pandemie van het coronavirus en de wereldwijde lockdown hebben laten zien hoe kwetsbaar de samenleving werkelijk is.

De vlees- en zuivelconsumptie blijven wereldwijd stijgen, waardoor het oerwoud wordt weggevaagd en we in cont...

Coronavirus, Afrikaanse varkenspest, Boviene (rund) Leukemie Virus en Aviaire Leukemie Virus zijn het gevolg van ziekten bij dieren die ook op mensen kunnen worden overgedragen. Meer dan 300 miljoen landbouwhuisdieren in de EU brengen hun hele leven door in een kooi. De pandemie van het coronavirus en de wereldwijde lockdown hebben laten zien hoe kwetsbaar de samenleving werkelijk is.

De vlees- en zuivelconsumptie blijven wereldwijd stijgen, waardoor het oerwoud wordt weggevaagd en we in cont...

In de afgelopen honderdvijftig jaar sinds Charles Darwin is er veel informatie verzameld over de evolutie van de mens. Fossiele vondsten hebben aangetoond dat verschillende elkaar opvolgende mensensoorten zich uit mensaap- en australopitheekachtige voorouders ontwikkelden, zoals Homo erectus en de neanderthalers. De mens stamt af van apen die in bomen leefden, en zou volgens de heersende savanne-hypothese in de loop van enkele miljoenen jaren tweebenig geworden zijn door de bossen te verlaten...

Eerder in de geschiedenis van het bewustzijn op aarde maakten de hominiden een belangrijke evolutionaire sprong voorwaarts door de gebruikmaking van abstracte taalsymbolen. Gelijktijdig met de verbeterde communicatie tussen soortgenoten ontwikkelde zich het reflexieve denken van het menselijk individu. Tegenwoordig leven we in een tijd waarin een steeds krachtiger wordend wereldwijd reikend communicatienetwerk de aarde omhult. Er ontstaat een nieuw wereldbeeld en een nieuw universeel bewustzi...

De subtitel van dit boek: ‘Waden door een moeras van filosofisch onbehagen’, voorspelt niet veel goeds voor wie stevige grond zoekt voor zekerheden. Maar wie iets beweren wil heeft niets aan willekeur die door elke andere opvatting vervangen kan worden. Zo’n mening is contingent en misschien alleen van waarde voor wie die mening verkondigt, maar voor stelligheid is er waarheid nodig. Contingentie onderscheiden we van toeval en kunnen we opsplitsen in drie vormen: 1. Contingentie als ons...

Had Nietzsche gelijk toen hij schreef dat alles door het oog van waarden gaat? Wat bedoelde hij met alles? Betekent het dat alle mentale kwaliteiten onderworpen zijn aan waarden? Dat zou inhouden dat de wil, de rede, de rationaliteit, de logica, het geloof, emoties, de taal en het bewustzijn geen onafhankelijke kwaliteiten zijn waar de waarden zich aan aanpassen, maar dat het eerder andersom is. In dit essay doen we een poging de positie van waarden in het cognitieve systeem te bepalen. Is he...

In dit essay duiken we met Peter Godfrey Smith, hoogleraar wetenschapsfilosofie, naar de zeebodem om te ontdekken of er bewustzijn te vinden is bij zeedieren. Zijn boek: Metazoa, gaf daar aanleiding toe. Met de subtitel: ‘Het dierenrijk en de evolutie van het bewustzijn.’ Waar en wanneer heeft het bewustzijn zich ontwikkeld in de evolutie? Zien we sporen van bewustzijn bij de waarneming van ervaring en beleving van dieren, zoals bij de octopus? Het betoog spitst zich toe op wat subjectivi...

Sommige dieren beschikken over opmerkelijke intelligentie, maar hebben mensapen, dolfijnen, olifanten en zelfs ezels ook bewustzijn? Aan de hand van het boek van Frans de Waal: Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn? onderzoeken we in dit essay de evolutionaire ontwikkeling van cognitie. Hoewel het cognitieve vermogen bij de talrijke diersoorten in verschillende vermogens is geëvolueerd, zien we, dat de basis om tot identificaties te komen bestaat uit betekenis en zintuiglijke ...

Mensen beschouwen zichzelf als superieur. We plaatsen onszelf op een voetstuk, verheven boven de rest van de levende wereld. Daardoor nemen we het vaak niet zo nauw met dierenwelzijn en het milieu. Nochtans wordt ons gedrag sterk verklaard door onze evolutie en hebben we dezelfde achtergrond als alle andere dieren. Een beter begrip daarvan kan ons nederiger maken, schrijft Mark Nelissen.

In Voetstuk vertelt hij in zijn gekende stijl hoe veel alledaagse dingen in oorsprong heel oud zijn. Maak ...