Winstmaximalisatie, kostenreductie en een hoog rendement zijn de drijfveren achter het kapitalisme. Hoe is dit kapitalisme vanuit de vrije markt geëvolueerd in de tijd, en voor welke problemen stelt dit huidige liberalisme ons? Bij elkaar genomen zien we een explosief economisch systeemmengsel met: uitputtende grondstoffen, de accumulatie van kapitaal uitmondend in een groeiende kloof van inkomen en vermogen tussen arm en rijk, dan jeugdwerkloosheid, langdurig werklozen van 50+, werkloosheid...

Vrijheid van godsdienst stopt niet bij de voordeur. Zodra gelovigen naar buiten stappen komt hun invloed in het maatschappelijke verkeer. Moet de democratische tolerantie zover gaan dat religieuze denkbeelden alle ruimte krijgen ook al gaan ze botweg in tegen de democratie en de rechtsstaat? Het is dit dilemma dat nadere aandacht verdient. Zo ook het verschil tussen vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst. Wat is God of zijn Goden eigenlijk? Dit essay gaat fundamenteel in op ...

De subtitel van dit boek: ‘Waden door een moeras van filosofisch onbehagen’, voorspelt niet veel goeds voor wie stevige grond zoekt voor zekerheden. Maar wie iets beweren wil heeft niets aan willekeur die door elke andere opvatting vervangen kan worden. Zo’n mening is contingent en misschien alleen van waarde voor wie die mening verkondigt, maar voor stelligheid is er waarheid nodig. Contingentie onderscheiden we van toeval en kunnen we opsplitsen in drie vormen: 1. Contingentie als ons...

Wat begrijpen seculieren van jihadisten en wat begrijpen jihadisten van seculieren? Hoe ver liggen die werelden van gelovigen en ongelovigen uit elkaar en welke positie neemt het bestaan van God (Allah) daarin? Deze twee vragen liggen aan de basis van, hoe het denken over kan gaan in een idee-fixe die in belang toeneemt door waarden. Het idee van het godsbestaan heeft een grondslag voor elke gelovige die steunt op oude geschriften. Kan de rede, de logica en het gezonde verstand het bestaan va...

Had Nietzsche gelijk toen hij schreef dat alles door het oog van waarden gaat? Wat bedoelde hij met alles? Betekent het dat alle mentale kwaliteiten onderworpen zijn aan waarden? Dat zou inhouden dat de wil, de rede, de rationaliteit, de logica, het geloof, emoties, de taal en het bewustzijn geen onafhankelijke kwaliteiten zijn waar de waarden zich aan aanpassen, maar dat het eerder andersom is. In dit essay doen we een poging de positie van waarden in het cognitieve systeem te bepalen. Is he...

In dit essay duiken we met Peter Godfrey Smith, hoogleraar wetenschapsfilosofie, naar de zeebodem om te ontdekken of er bewustzijn te vinden is bij zeedieren. Zijn boek: Metazoa, gaf daar aanleiding toe. Met de subtitel: ‘Het dierenrijk en de evolutie van het bewustzijn.’ Waar en wanneer heeft het bewustzijn zich ontwikkeld in de evolutie? Zien we sporen van bewustzijn bij de waarneming van ervaring en beleving van dieren, zoals bij de octopus? Het betoog spitst zich toe op wat subjectivi...

Een kanteling in het denken over economie moet gaan over humaniteit. Over voldoende voedsel, huisvesting, banen en onderwijs voor iedereen. Het moet gaan over veiligheid en minder bijeffecten zoals fraude, corruptie en misdaad. Een economie waarin iedereen gelijk kansen heeft en waarin voldoende vrije tijd het leven aangenaam maakt, zonder stress of burn-out. Een economie die niet meer gebonden is aan alsmaar meer en meer, maar aan genoeg is genoeg. Zo’n economie spaart het milieu en kan aa...

Sommige dieren beschikken over opmerkelijke intelligentie, maar hebben mensapen, dolfijnen, olifanten en zelfs ezels ook bewustzijn? Aan de hand van het boek van Frans de Waal: Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn? onderzoeken we in dit essay de evolutionaire ontwikkeling van cognitie. Hoewel het cognitieve vermogen bij de talrijke diersoorten in verschillende vermogens is geëvolueerd, zien we, dat de basis om tot identificaties te komen bestaat uit betekenis en zintuiglijke ...

Scepsis is een voorbehoud tegenover de aanvaarding van kennis, de acceptatie van feiten en een terughoudende instelling tegenover waarheid. Beweringen, hypothesen, dogma’s, geloof en veronderstellingen verdienen scepsis. Maar verdient wetenschappelijke kennis dan geen vertrouwen? We kunnen toch niet alles verifiëren? In dit essay onderscheiden we drie soorten scepsis: 1. De radicale sepsis met de stelling; zekere kennis ligt buiten ons bereik. 2. Empirische scepsis met de propositie: allee...

Geloof is een cognitief fenomeen, een vorm van weten, dat in dit boek vanuit drie verschillende beginpunten wordt behandeld. Het eerste deel gaat over een biologisch, evolutionair begin, waardoor geloof als cognitief proces mogelijk werd. Het tweede deel heeft een ander begin en gaat over de beperking van het weten tot waarheid door rationaliteit en de verruiming van de subjectiviteit tot veronderstellingen en verbeelding zoals fantasie, die beide ophouden bij een zintuiglijke confrontatie. W...