Kan het nog goedkomen met de wereld? Volgens Marten Scheffer wel. En hij is niet de eerste de beste. Winnaar van de Spinozapremie, en internationaal vermaard om zijn baanbrekende onderzoek naar kantelpunten en naar systemen waarin de principes van kantelpunten te zien zijn. Hij stelde vast dat als een systeem kantelt de verandering die optreedt zichzelf versterkt. Aanvankelijk onderzocht hij dit in meren, later ook in andere ecosystemen, maar uit zijn onderzoek blijkt dat het principe univers...

Hoewel René Descartes zijn leven lang onderdaan bleef van de Franse koning, verbleef hij vele jaren in de Republiek der Nederlanden. In veel opzichten paste hij zich aan de Nederlanden aan: hij beheerste de taal, kleedde zich naar de gewoonten van het land, had een groot aantal Nederlandse boezemvrienden en invloedrijke relaties en trad uitvoerig in discussie met Nederlandse geleerden. De bekendheid die hij in Frankrijk had verworven, zorgde ervoor dat hij voortdurend in de belangstelling st...

Willem Elsschot (1882-1960) werd bekend als schrijver maar was vóór alles de reclameman Alfons De Ridder. Zijn zakelijke correspondentie overtreft in omvang vele malen zijn literaire brievenproductie. Romans als Lijmen – Het Been, Kaas en Het Tankschip geven een inkijk in het zakenmilieu waarin de schrijver zijn leven lang vertoefd heeft. In hoeverre heeft dat zakenleven de schrijver beïnvloed?

Vic van de Reijt kreeg toegang tot het zakelijke archief van Alfons De Ridder, dat bewaard was...

Mensen zien zichzelf graag als morele wezens, maar

klopt dat zelfbeeld eigenlijk wel? De wetenschap leert

ons dat we genetisch geprogrammeerd zijn tot egoïstisch

gedrag en volgens scepticisme, relativisme en

nihilisme berust uiteindelijk geen enkel moreel oordeel

op goede gronden.

Simon Blackburn gaat in op de grote vragen rond

geboorte, dood, geluk, verlangen en vrijheid, laat zien

hoe we over de betekenis van het leven kunnen denken,

en waarom we alledaags gemoraliseer beter kunnen

vermijd...

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van...

Als Rousseau vijftien is trekt hij de wijde wereld in.

Hij ontmoet mevrouw Warens, later zijn maîtresse,

bekeert zich tot het katholicisme en vervult uiteenlopende

baantjes om in zijn levensonderhoud te voorzien,

van knecht tot huisleraar en van musicus tot gezantschapssecretaris

in Venetië. Hij is voortdurend op

reis en verblijft een jaar in ballingschap in Engeland.

Zijn opera De dorpswaarzegger wordt in aanwezigheid

van koning Lodewijk xv uitgevoerd. Met de roman Julie

ou La Nouvelle Hé...

Een korte, heldere beschrijving van bewustzijn is

vrijwel onmogelijk te geven, maar we weten allemaal

hoe het ‘voelt’ om ons ergens van bewust te zijn. Hersenwetenschappers

en filosofen proberen dit raadsel

te ontrafelen door uit te zoeken hoe het bewustzijn

werkt en wat het precies doet.

Dit Elementaire Deeltje geeft een actueel overzicht

van de belangrijkste overwegingen, argumenten,

theorieën en experimenten over het bewustzijn. Kunnen

we ooit begrijpen hoe uit elektrische activiteit in

de grijze cellen van ons brein een rijke binnenwere...

Voor de meesten van ons is geestelijk en lichamelijk zo gezond mogelijk leven het hoogste doel. Wie wil er nou niet gelukkig en gezond zijn? Als we ziek zijn, hopen we vurig dat we snel weer beter worden. Of het althans nog lang vol te houden, met zoveel mogelijk kwaliteit van leven. Hoop doet leven. En hoop biedt weerstand bij tegenslag.

Hoe kunnen we de kans op een gezond en gelukkig leven vergroten? In hoop, optimisme en humor schuilt een enorm vermogen om dat doel te bereiken. Dit boe...

Hannah Arendt (1906-1975) neemt in de geschiede­nis van de filosofie een unieke plaats in. Ze heeft de filosofie verrijkt met een nieuwe kijk op zowel het actieve als het contemplatieve leven en met een politieke theorie die draait om pluralisme en het vermogen om opnieuw te beginnen. Haar analyses over het totalitarisme, antisemitisme en het kwaad zijn in hun invloed haast ongeëvenaard.Op basis van haar belangrijkste werken en essays biedt dit Elementaire Deeltje een ingang in Arendts veel...