Hoe kunnen we ontsnappen aan de tweedeling mens-natuur? Wat betekent natuurbescherming als we de natuur niet langer opvatten als de omgeving die ons omringt, en beseffen dat beschermen voortkomt uit paternalisme? In een vurig betoog voert Baptiste Morizot ons naar zijn antwoord. Wij zijn deel van een weefsel van ‘het levende’: mensen en andere levende wezens, zoals bomen, planten en micro-organismen, die onderling samenhangen. Iets wat groter is dan wijzelf kunnen we niet beschermen. Wel ...

Is het idee van een leven na de dood slechts fantasie of is het een

realiteit? Deze vraag staat centraal in Het raadsel van de onsterfelijke

ziel. De ‘officiële’ wetenschap huldigt het standpunt, dat alleen de

stoffelijke wereld werkelijk is en dat geestelijke verschijnselen, zoals

denken en bewustzijn, voortkomen uit onze hersenen.

Deze hypothese leek in de 18e en 19e eeuw nog plausibel, maar mede

sinds de ontwikkeling van de kwantumfysica in de 20e eeuw is ze

volledig achterhaald. Zoal...

In zijn nieuwe essay ‘De palliatieve maatschappij’ werpt Byung-Chul Han een kritisch licht op onze hedendaagse maatschappij. Dit essay gaat over ‘algofobie’ – een alomtegenwoordige angst voor pijn. Aan conflicten en controversen, die tot pijnlijke gesprekken leiden, wordt in onze samenleving steeds minder ruimte geboden. Zelfs liefdespijn is iets waar we bang voor zijn. Ook de politiek is in de greep van dit fenomeen. Conformiteitsdwang en consensusdruk nemen de overhand. Met het oo...

Er zitten barsten in de wereld en dat hebben wij gedaan. Ons denken in tegenstellingen – mens tegenover andere levensvormen, man tegenover vrouw, wit tegenover zwart, techniek tegenover natuur – heeft geleid tot een wereld die de wereld niet meer is. Laten we niet naïef zijn; het zijn barsten die niet gerepareerd kunnen worden, het zijn wonden die niet helen. Ze vragen niet om ‘oplossingen’. We moeten volgens de barsten leven en met zorg en aandacht zoeken naar het leven dat deze won...

In 2023 vieren we dat volksschrijver Gerard Reve honderd jaar geleden is geboren. Alle reden om de donkere eindejaarsdagen te verlichten met een filosofisch boek over Reves hoofdwerk, De Avonden.

Filosoof (en reviaan) Mathieu Berteloot filtert een tiental filosofische vragen uit De Avonden, en beantwoordt ze in de vorm van een essay. Aan het eind van ‘We zijn vanmiddag ongewoon diepzinnig’ ben je niet alleen Reve meer gaan waarderen, maar heb je ook nagedacht over belangrijke vragen als '...

Toen de Japanners tijdens de tweede wereldoorlog Nederlandsch-Indië binnenvielen was ik ruim één jaar oud. Al snel verhuisden wij naar de Japanse interneringskampen waar ik, tot en met mijn vijfde jaar, heb geleefd achter het prikkeldraad. Tijdens deze “vormende” jaren kende ik geen vrijheid, wel geweld en honger. Onbewust hebben deze ervaringen hun sporen achtergelaten en worstel ik met één vraag die altijd weer terugkomt : “waarom dit bestaan en wat is het leven ?”

In dit boek ...

De mens is een symbolisch dier. Met de hulp van symbolen, rituelen en andere culturele constructies geeft hij betekenis aan de wereld die hem omringt. Vanuit die premisse buigen veertien toonaangevende auteurs zich over de betekenis van symbolen en de rol die ze spelen in de meest diverse uitingen van beschaving. De bijdragen in dit boek raken aan antropologische thema’s zoals vergiffenis, lijden en liefde, filosofische thema’s zoals de rol van de verbeelding, de kunst en het sacrale, en ...

Ter gelegenheid van het 125-jarige bestaan van het natuurwetenschappelijke tijdschrift Science had de redactie in 2005 een lijst opgesteld van de belangrijkste problemen in de wereld van de komende jaren tot 2030. In de top-25 van deze lijst staat de vraag: “Will Malthus Continue to Be Wrong?” Want de omvang van de wereld-bevolking was sinds de publicatie van het Rapport van de Club van Rome (1972) met 67% toegenomen tot 6,43 mld. mensen (2004).

Intussen is duidelijk geworden dat de econo...

Onzichtbaarheid, onkenbaarheid, ongrijpbaarheid…

Het zijn verwante begrippen die naar de mening van de auteur van toepassing zijn op de complexe wereld waarin we leven en welke in ons leeft. Weliswaar zijn we met behulp van onze geest, de techniek en de wetenschap steeds beter in staat meer grip te krijgen op de werkelijkheid, maar uiteindelijk moeten we erkennen dat met de groei van de economie, van de wetenschappelijke inzichten en van de technische vooruitgang de problemen navenant toene...

Het kwartet van Clare Mac Cumhaill en Rachael Wiseman vertelt over Iris Murdoch, Elizabeth Anscombe, Mary Midgley en Philippa Foot. Zij studeerden filosofie aan de prestigieuze universiteit van Oxford tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen veel van hun mannelijke medestudenten en docenten waren opgeroepen om te vechten.

Hoe kan de mens een uitweg vinden uit de duisternis die hij zelf heeft gecreëerd? Zelfs de grote verlichtingsdenkers, de logici van begin twintigste eeuw en de existentialisten...