Stijlfiguren zijn beproefde procedés om een boodschap duidelijk, boeiend en doeltreffend, maar soms ook gezocht, mysterieus en intrigerend over te brengen. Iedere spreker en schrijver zoekt de formulering die het best past bij de situatie, het publiek en het beoogde doel. Zo ontstaan de retorische variaties die stijlfiguren zijn.

Dit Nederlandse lexicon bestrijkt het hele gamma van stijlprocedés. Alle figuren worden strikt gedefinieerd en hun mogelijke functies worden aangegeven. Elk trefwoo...

Geënthousiasmeerd door Darwin en de Duitse embryologie trokken aan het eind van de negentiende eeuw Nederlandse ontwikkelingsbiologen vanuit hun nieuwe laboratoria naar buiten. Hun leidsman was Pieter Harting: dankzij hem bekeken en vergeleken studenten onder de microscoop nauwkeurig de ontwikkelingsstadia van verschillende plant- en diersoorten. Konden zij sporen van het evolutionaire verleden vinden in de wijze waarop flora en fauna zich nu ontwikkelden?

Vanaf 1872 reisden Nederlandse stu...

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de verslaggeving door de nazi's strak geregisseerd. Propagandaminister Joseph Goebbels riep Propaganda-Kompanien in het leven, speciale legereenheden die gewapend met pen, camera, microfoon of schetsblok de strijd op de voet volgden. De berichtgeving van deze soldaat-journalisten was erop gericht de opinie van het thuisfront af te stemmen op die van het regime.Nadat Hitler in 1941 de Sovjet-Unie was binnengevallen, riep hij ook Nederlanders op de strijd aan...

Literatuur is aan het begin van de 21e eeuw springlevend. Dat blijkt uit verkoopcijfers, maar bijvoorbeeld ook uit de populariteit van festivals. In vele vormen is literatuur verbonden met, of verhoudt ze zich tot andere media. Door mondialisering en migratie houden verschillende culturele groepen zich met literatuur bezig, in een veranderend Nederland, in een veranderend Europa. Dat heeft de vraag des te klemmender gemaakt hoe we goed en gevoelig kunnen lezen - als een essentieel onderdeel v...

Alle vertalers die vandaag de dag aan de slag gaan, moeten het wiel opnieuw uitvinden. Er bestaat namelijk geen Nederlands handboek met praktische vertaalwenken. Daarom verzamelt de gerenommeerde vertaler en vertaaldocent Paul Claes hier de gouden vertaalregels die hij in zijn vijftigjarige praktijk heeft ontdekt. Veel vertalingen zijn gesteld in een soort van 'vertaals', een idioom waarin de vreemde taal al te sterk doorklinkt. Vooral beginnelingen hebben de neiging krampachtig vast te houde...

De 20ste eeuw was een tijd vol doorbraken voor en door vrouwen. 1001 vrouwen in de 20ste eeuw is een goudmijn van verhalen over opmerkelijke, krachtige en inspirerende vrouwen. De verzameling van 1001 vrouwenlevens zet de 20ste eeuw in een ander, completer licht en biedt een fascinerend beeld van de lange weg van emancipatie en roldoorbreking die vrouwen hebben afgelegd. Hun levensverhalen en prestaties maken de diversiteit en de kracht van al deze vrouwen zichtbaar.

1001 vrouwen in de 20ste ...

In 'De moderne Helicon' (1792) neemt Arend Fokke Simonsz zijn schrijvende tijdgenoten genadeloos op de hak. Het verhaal gaat over de Griekse god Apollo, die een winkel in poëzie heeft geopend. Schrijvers komen van heinde en verre om daar poëtisch taalgebruik en metaforen te kopen. De vreemdste attributen staan in de vitrines: van kloppende harten tot lillende ingewanden en ledematen van suiker. En voor de gevoelige dichter is er een groot assortiment zilte tranen.

Fokke bekritiseert het bela...

In de loop van de zestiende eeuw kwam in Europa een genadeloze vervolging op gang van voornamelijk vrouwen die werden aangezien voor handlangers van de duivel. Tienduizenden van deze 'toveressen' verloren hun leven tijdens uitbarstingen van overheidsgeweld, die rond 1600 een hoogtepunt bereikten.

De heksenjacht volgde een grillig patroon van lokale en regionale opflakkeringen. Over een van deze explosies is een uitgebreid en gedetailleerd dossier bewaard gebleven dat exemplarisch is voor de ve...