Henk ’t Jong neemt ons in ‘De dageraad van Holland’ mee naar de hoogtijdagen van het ridderschap. In de twaalfde en dertiende eeuw bestond het huidige Nederland uit onder andere vier grote vorstendommen: Brabant, Holland (met Zeeland), Gelre en het bisdom Utrecht. Holland won al snel aan invloed, wat ook in het aangrenzende Vlaanderen en Brabant niet onopgemerkt bleef. Henk ’t Jong beschrijft in ‘De dageraad van Holland’ de hoogte- en dieptepunten van de graven van Holland (hun le...

De dertiende-eeuwse 'Rijmbijbel' van Jacob van Maerlant is het oudste geïllustreerde handschrift in het Nederlands. Het boek bevat een berijmde hervertelling van de Bijbel, gevolgd door een geschiedenis van de Joodse opstand tegen de Romeinen, ruim na het leven van Jezus. Het handschrift is rijkelijk geïllustreerd, met niet minder dan 159 kostbare miniaturen. Vanwege de beroemde auteur, het luxueuze karakter en het artistieke niveau van de verluchting behoort het tot de internationale topst...

In de late middeleeuwen (1000-1500) trokken miljoenenEuropeanen als pelgrim naar heilige plaatsen. Bij hetgraf van een heilige baden zij om vergeving van hunzonden, om gezondheid, om voorspoed of om nakomelingen,om daarna gereinigd en gesterkt weer huiswaartste keren. Dit romantische beeld van de middeleeuwsebedevaart bestaat zelfs nu nog, maar is verre van reëel.De middeleeuwse bedevaart is een ongelooflijk complexverschijnsel, alleen al de motieven om een bedevaartte ondernemen waren zeer ...

In oktober 1347 arriveerden Genuese schepen op Sicilië. De schepen kwamen uit De Krim en tijdens de tocht was een groot deel van de bemanning en de passagiers slachtoffer geworden van een dodelijke ziekte: de pest. Via het Middellandse Zeegebied bestormde de pest, later ook de Zwarte Dood genoemd, het Europese continent om in minder dan vijf jaar een derde tot de helft van de bevolking weg te vagen.

Niemand was veilig voor deze ziekte, ongeacht maatschappelijke positie of genomen voorzorgsm...

In 'Een ambacht aan de Rijnmond' presenteert Dik Parlevliet de synthese van bijna dertig jaar historisch en geografisch onderzoek naar het ambacht Valkenburg, zoals Katwijk en Valkenburg in de middeleeuwen samen genoemd werden. Aan de hand van zijn reeds in delen verschenen 'Historische Atlas van Katwijk en Valkenburg', de bestaande vakliteratuur, herziene gegevens betreffende de hof Valkenburg en ten slotte nieuwe archeologische en geologische gegevens, trekt Parlevliet nieuwe conclusies ove...

Eén man en één mirakel volstonden om de koppige heidenen in de noordelijke uithoeken van het rijk van de Franken tot het ware geloof te bekeren. Zo stelden de middeleeuwse biografen van de heilige Amandus de kerstening in Vlaanderen voor. Maar wat blijft er van de heilige over na een kritische lectuur van hun wonderlijke verhalen? Wie was die man? Wat dreef hem? Wie waren de mensen die hij in de Scheldevallei kwam bekeren?Om te begrijpen wat er in dit stukje Vlaanderen in de zevende eeuw g...

'Middeleeuws'. Zelden werd een term zo mismeesterd. Want iedereen begrijpt meteen wat je bedoelt wanneer je een fenomeen als middeleeuws omschrijft: achterhaald, primitief, barbaars, mensonterend. Dat zijn nu eenmaal de middeleeuwen in de populaire verbeelding. Een periode waarin iedereen stinkt, waarin angst en bijgeloof heersen, vrouwen niets te zeggen hebben, en je voor het kleinste akkefietje aan de galg hangt.Waar komen die clichés vandaan? Waarom zijn ze zo hardnekkig? En hoe zat het d...

In 1316 begonnen de klerken in de Hollandse kanselarij van graaf Willem III met de systematische registratie van de oorkonden uitgevaardigd door de vorst. In de loop van de regeringen van de graaf en zijn zoon Willem IV werden duizenden oorkonden en andere ambtelijke teksten opgetekend in verschillende registers. Deze boeken waren het begin van een lange reeks, en betekenden een belangrijke stap in de ontwikkeling van de centrale bureaucratie van de Hollands-Zeeuwse grafelijkheid. In deze bun...

Boudewijn de IJzeren schaakte een koningsdochter, Judith, en werd zo de eerste graaf van het drassige Vlaanderen aan de Noordzee. Het zou meer dan vijfhonderd jaar duren voor het graafschap overging in Bourgondische handen. In die lange periode ontwikkelde Vlaanderen zich tot een van de rijkste en dichtstbevolkte gebieden van West-Europa, overdekt met een dicht netwerk van kloosters, jaarmarkten en steden, waar handel en nijverheid hoge toppen scheerden en Brugge uitgroeide tot de grootste ha...

Middeleeuwers tussen hoop en vrees vertelt het verhaal van de middeleeuwen in acht kenmerkende gebeurtenissen waarin hoop en vrees de toon bepalen.

Vrees voor rampen, ziekte, oorlog, nederlaag, de Antichrist, het Laatste Oordeel, hel en verdoemenis.

Hoop op vrede, vergeving van zonden, een glimp van geluk en de Wederkomst.

Van Houtert kent de feiten, verstaat de kunst de gebeurtenissen in hun context te plaatsen en weet de verhalen meeslepend te vertellen. Wie wil weten hoe de middeleeuwers leef...