Een van de weinige heiligen van Nederlandse afkomst is Ludger. Volgens de overlevering is hij geboren in Zuilen (vlak bij Utrecht), in de tijd dat de missionarissen Willibrordus en Bonifatius hier werkzaam waren. Al snel werd duidelijk, dat hij grootse daden voor God en de Kerk zou verrichten. Ludger verbleef lange tijd in Utrecht, maar trok uiteindelijk naar de heidense Saksen om hun het christelijk geloof te verkondigen. Hij bracht het tot bisschop van Münster. Na zijn dood op 26 maart 809...

In discussies over misdaad en straf wordt vaak gerefereerd aan de Middeleeuwen, waarin volgens de populaire opvatting gruwelijke lijfstraffen aan de orde van de dag waren en gevangenissen nog geen 'hotels'. De auteurs van dit themanummer van Madoc streven ernaar dit beeld te nuanceren door middeleeuwse concepten van straf in diverse regio’s en periodes vanuit verschillende vakgebieden te belichten. Hierbij komen vragen aan de orde als: wie werd er door wie gestraft, op basis van welke autori...

Leken in de Nederlanden zochten in de veertiende eeuw naar nieuwe vormen van geloofsbeleving. Zij streefden naar een meer verinnerlijkte spiritualiteit en een persoonlijke relatie met God. Vaak maakten ze deel uit van kleine gemeenschappen, los van kerkelijke structuren. In dit boek schetst Yves Van Damme dit proces aan de hand van een religieus-spiritueel pamflet uit het midden van de veertiende eeuw: De dialoog tussen Eckhart en de leek. Centraal staat de moeilijke relatie tussen vrijgevoch...

In de jaren zeventig was Rudi Künzel een van de pioniers in de mentaliteitsgeschiedenis. In deze essays zet hij dat onderzoek voort. Hij belicht middeleeuwse groepsculturen en laat zien hoe in middeleeuwse teksten emoties en mondelinge overlevering te achterhalen zijn.

In 2016 is het precies 1300 jaar geleden dat Bonifatius met een vrachtvaarder vanuit Londen vertrok naar het vasteland van Europa, om in Dorestad – het Rotterdam van de achtste eeuw – van boord te gaan. Zijn missie: het evangelie verkondigen en hier een kerkelijke organisatie opbouwen.

Bonifatius' komst had grote gevolgen voor de ontwikkeling van Dorestad en Utrecht, en daarmee voor de vroege geschiedenis van Nederland. Het Comité Bonifatius-Dorestad gedenkt de komst van Bonifatius op 5...

In ‘De Vikingtijd’ vertelt topauteur Luit van der Tuuk over de tot de verbeelding sprekende Noormannen en Vikingen. Tussen de negende en elfde eeuw teisterden de Noormannen en Vikingen onze kusten en de delta’s van de Schelde, de Maas en de Rijn. Wie waren deze avontuurlijke zeevaarders? Wat kwamen zij doen in de Lage Landen? Aan de hand van talloze archeologische vondsten reconstrueert Luit van der Tuuk in ‘De Vikingtijd’ het leven en de leefwereld van de Vikingen.

’De Vikingtijd...

Van gewone middeleeuwers zijn nauwelijks geschreven documenten overgeleverd. Hoe zij dachten over de leer van de kerk, weten wij dus niet uit de eerste hand. Toch valt er wel iets te zeggen over de manier waarop mensen in huiselijke kring en maatschappelijk leven uiting gaven aan hun geloof. Dit boek beschrijft en verbeeldt de religieuze cultuur aan de hand van voorwerpen, zoals aardewerken heiligenbeeldjes, simpele gebedenboekjes en prachtig ge llumineerdegetijdenboeken, pelgrimsinsignes, ...

Elke dag worden er miljoenen boeken gedrukt. In de middeleeuwen was het anders. Een boek was zo kostbaar als een stenen huis, niet bedoeld om er slordig mee om te springen. Boeken lagen veilig in een kist of aan een ketting. Alleen wie veel geld had, kon zich boeken permitteren. Het waren echte pronkstukken.

Er kwam heel wat handwerk aan te pas: de perkamentmaker maakte de dierenhuiden schrijfklaar, de kopiist schreef letter voor letter over en de rubricator duidde de hoofdletters aan. Daarn...