In Vele goden onderscheidt Max Weber twee grote typen van ‘religieuze wereldafwijzing’: mystiek en ascese. Hij gebruikt deze tweedeling om de grote wereldgodsdiensten van elkaar te differentiëren en vervolgens te koppelen aan de invloed die zij hebben binnen de samenleving.

Vele goden is een kerntekst in Webers beschouwingen over het ‘wereldhistorische proces van rationalisatie’ en de rol die religies hierin hebben gespeeld. Weber bespreekt de relatie tussen rationalisatieprocessen e...

De milieuproblematiek staat pas sinds kort op de agenda als een fenomeen dat de mensheid bedreigt. Toch blijkt het negentiende-eeuwse gedachtegoed van Karl Marx verrassende inzichten te bieden om deze actuele problemen te duiden. Marx laat zien dat het menselijk ingrijpen in de natuur leidt tot zelfvervreemding: de mens ondermijnt zijn bestaan als een wezen dat zelf deel uitmaakt van de natuur. Deze zelfvervreemding cumuleert in de kapitalistische samenleving.

Marx lezend zien we dat de milie...

Antieke filosofie is meer dan een reeks innemende ideeën. Ze is een ambacht dat via specifieke oefeningen wordt gepraktiseerd. Vreemd genoeg zijn details en voorbeelden van dergelijke oefeningen dun gezaaid. Wat deden de antieken concreet om hun idealen te verwezenlijken? Alleen kennisnemen van ideeën was niet genoeg, wijsheid en gemoedsrust kwamen je niet zomaar aangewaaid.

In Een oefening in leven beschrijft Pablo M. Lamberti de leefwijzen van de ouden aan de hand van hun oefeningen en p...

Waarom iedereen denkt objectief en rechtvaardig te zijn, maar niemand dat werkelijk is.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat we impliciet bevooroordeeld zijn. Blijkbaar kunnen we iemand onrechtvaardig behandelen zonder dat we dat willen, en zelfs zonder dat we het doorhebben. Onbewust maken we onderscheid tussen personen op basis van hun geslacht, huidskleur, lichaamsgewicht, seksuele oriëntatie of leeftijd. Hoe is dat mogelijk? Hoe kan ons zelfbeeld zo afwijken van ons gedrag?

Onderzoek...

Nieuwe vertaling toont de filosofische waarde van deze boeddhistische klassieker.

Basisverzen van het middenpad is een hoofdwerk uit de boeddhistische traditie. In dit werk ontwikkelt Nagarjuna de notie van leegte: het idee dat schijnbaar reële of objectief bestaande dingen en begrippen geen eigen, onvergankelijk bestaan hebben. Het werk is niet alleen van belang voor belijdende boeddhisten; het bezit een verrassende relevantie voor discussies in de hedendaagse metafysica en niet-klassieke l...

De vrije wereld staat op een keerpunt. Westerse democratieën worden belaagd door populistisch verzet en nieuwe dictatoriale leiders. Technologische controle- en besturingssystemen bedreigen de vrijheid en privacy van burgers, en geopolitieke verschuivingen verzwakken de weerbaarheid van democratieën. In De lege plaats van de macht verkent Donald Loose de huidige politieke uitdagingen van de westerse democratie aan de hand van het werk van de Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010).

Op in...

Frans van Peperstraten laat overtuigend zien wat we vandaag de dag kunnen leren van Kants beroemde Kritieken.

De mens wordt voor problemen gesteld die te groot zijn om in een levensspanne op te lossen. Toch moeten we ons tot die veel te grote problemen verhouden. Ondanks al onze beperkingen moeten we oordelen over onze veel te complexe situatie. Immanuel Kant legt in zijn Kritiek van het oordeelsvermogen uit hoe we dit kunnen doen. Het boek verscheen in 1790 en heeft sindsdien niets aan krach...

De storm die door het coronavirus in lichamen wordt veroorzaakt, lijkt op de storm die de epidemie in de samenleving veroorzaakt. Voormalig denker des vaderlands René ten Bos (60) stelt zich in dit boek op als een stormjager die verklaringen probeert te geven voor wat er in het lichaam van COVID-patiënten en in de samenleving als geheel gebeurt.

De stormen worden tot bedaren gebracht door de vele aspecten van de crisis onder te brengen in de alfabetische structuur van een filosofisch woord...

Oratie Marli Huijer: publieksfilosofie zet mensen aan het denken

Welke taak heeft de filosofie in het publieke domein? Moet zij scherpe diagnoses stellen om mensen beter te laten beseffen wat er gaande is? Dat is niet genoeg volgens hoogleraar Publieksfilosofie prof.dr Marli Huijer, Erasmus School of Philosophy. Publieksfilosofie beoogt mensen zelf aan het denken te zetten, zegt Huijer in haar oratie Denkende verbeelding. Publieksfilosofie in de 21ste eeuw op 16 november 2018 aan de Erasmus U...