Het Nibelungenlied is misschien wel het beroemdste epos uit het Duitse taalgebied, waar in de loop der tijd tientallen boeken verschenen zijn over het onderwerp. Elk aspect van het Nibelungenlied lijkt inmiddels wel vanuit meerdere perspectieven te zijn belicht in die taal.

In Nederlandstalige gebieden is het werk wat minder bekend. Dit terwijl het eerste deel van het verhaal nota bene over een held uit Nederland gaat! In dit boekje wordt een tip van de sluier opgelicht over de achtergronden ...

Henk ’t Jong neemt ons in ‘De dageraad van Holland’ mee naar de hoogtijdagen van het ridderschap. In de twaalfde en dertiende eeuw bestond het huidige Nederland uit onder andere vier grote vorstendommen: Brabant, Holland (met Zeeland), Gelre en het bisdom Utrecht. Holland won al snel aan invloed, wat ook in het aangrenzende Vlaanderen en Brabant niet onopgemerkt bleef. Henk ’t Jong beschrijft in ‘De dageraad van Holland’ de hoogte- en dieptepunten van de graven van Holland (hun le...

Tussen 1095 en 1291 gingen honderdduizenden vrome westerlingen - met name mannen maar ook vrouwen - op reis naar Jeruzalem: de plaats waar Jezus van Nazareth is gekruisigd. Het doel van deze gewapende pelgrimages was orde op zaken te stellen in de Heilige Stad en te voorkomen dat daar (nog langer) islamitische krijgsheren de dienst uitmaakten.

Deze militaire operaties, de kruistochten, waren hachelijke ondernemingen, vaak gedoemd tot mislukken. Maar er werden ook successen geboekt. Er heeft b...

In de achtste eeuw veroveren de moslims het Iberisch schiereiland Spanje. Al-Andalus (Arabisch Spanje) groeit uit tot een zelfstandig kalifaat met een grote welvaart. Drie eeuwen later heroveren de christenen het gebied in een strijd die bekend staat als de ‘reconquista’. Toledo, Cordoba en Sevilla worden één voor één ingenomen. Na ca. achthonderd jaar valt in 1492 het doek definitief voor Al-Andalus als de katholieke koningen Ferdinand en Isabella het emiraat Granada inlijven bij de...

Meer dan zeshonderd jaar geleden, tijdens de hoogtijdagen van de middeleeuwen, woonden in Schoonhoven en Gouda de graven van Blois. Hun kastelen en landgoederen zijn nu goeddeels verdwenen, maar hun boekhouding ligt al sinds zes eeuwen in de Nederlandse archieven.

Dit boek bevat het verhaal van de graven Jan en Guy van Blois en hun rol in de Lage Landen. We nemen u mee door de geschiedenis van het kasteel in Schoonhoven en zijn bewoners en van al die mensen, van hoog tot laag, die bij het kas...

Manuel Chrysoloras schrijft in 1411 uit Rome een lange brief aan zijn vriend, de Byzantijnse keizer Manuel II Palaeologus. Daarin vergelijkt hij het 'Oude Rome' met zijn thuishaven Constantinopel, het 'Nieuwe Rome'. Een politiek gevoelige vergelijking in die tijd! Constantinopel en Rome stonden voor twee verschillende, soms zelfs vijandige wereldbeelden: orthodoxie versus katholicisme, Patriarch versus Paus, Grieks versus Latijn, Oost versus West. Maar Chrysoloras dicht de kloof door tot wede...

In de Gentse Universiteitsbibliotheek bevindt zich een codex met afschriften van 220 oorkonden uit de periode 1282-1481 (1555), uitgevaardigd door zeer verschillende personen en instellingen, die bijna allemaal bestemd waren voor de heren van Veere. De originelen maakten deel uit van het archief van deze heren, waarvan het grootste deel thans niet meer bestaat. Ze betreffen hun rechten en bezittingen op Walcheren en Zuid-Beveland en zijn dus van groot belang voor onze kennis van hun positie i...

Hoewel de Utrechtse Paulusabdij na Egmond de oudste benedictijner stichting is in de noordelijke Nederlanden, resteert er slechts een zeer fragmentarische nalatenschap. De oudste originele archivalia dateren pas van de veertiende eeuw en ook van de bibliotheek zijn maar weinig handschriften van vóór 1300 overgeleverd. In de achttiende en negentiende eeuw werd de kerk van de Paulusabdij gesloopt. Van het interieur is zelfs geen enkele afbeelding bekend. De bijdragen in deze bundel verschaffe...

De Duitsche Orde werd in 1190 in Jeruzalem opgericht om een lokaal ziekenhuis te beschermen. Al snel groeide de orde echter uit tot een ridderorde met allure. In 1219 wisten orderidders zich te onderscheiden bij het beleg van Damiate in Egypte. Enige getuigen uit de Lage Landen schonken de orde vervolgens landerijen in hun thuisland. Zo kreeg de Duitsche Orde ook voet aan de grond in het dorp Schelluinen, vlakbij Gorinchem. De hier gestichte commanderij is de vroegste vestiging van de nog ste...

Voor de vroege middeleeuwer waren de waarneembare en de bovenzinnelijke wereld volledig met elkaar verweven, laat Luit van der Tuuk zien in ‘Indiculus’. Iedereen was zich voortdurend bewust van de aanwezigheid van bovennatuurlijke machten die invloed uitoefenden op het aardse bestaan. Van der Tuuk beschrijft in dit boek de spiritualiteit in de vroege middeleeuwen. Als kapstok gebruikt hij de ‘Indiculus superstitionem et paganiarum’, Latijn voor ‘kleine lijst van bijgelovige en heide...