Pedagoog Kees Boeke (1884-1966) richtte in de jaren 20 van de vorige eeuw de befaamde school de Werkplaats in Bilthoven op. In Tiendesprongen vertellen Jos Heuer en Henk Willems, twee oud-docenten van de Werkplaats, over Boekes unieke visie op het universum, de tijd en de snelheid. Zij volgen hierbij diens succesvolle idee over tiendesprongen: van de eerste tekening, getoond op een onderwijstentoonstelling in 1927 in het Stedelijk Museum, tot de publicaties erover eind jaren 50 en de wereldwi...

Dat populair drukwerk een rijke bron is voor mentaliteitshistorisch onderzoek wordt zelden betwist. Wel is de opvatting dat de inhoud van goedkope boekjes en pamfletten simpelweg het wereldbeeld van het gewone volk weerspiegelt, inmiddels naar het rijk der fabelen verwezen. Populair drukwerk kan pas optimaal als bron worden benut, als we haar sociaal-economische en culturele betekenis in de samenleving waarin het circuleerde hebben vastgesteld. In Populair drukwerk in de Gouden Eeuw. De alman...

Begin 1643 vertrok een vloot onder bevel van Hendrick Brouwer vanuit Recife naar het zuiden van Chili. De schepen waren van extra geschut voorzien, hadden bouwmaterialen voor een fort aan boord en waren bemand met 650 zeelieden en soldaten. Delen van West-Afrika en Brazili

Eeuwenoude herbaria, DNA-monsters, uitgestorven vogels, diepzeedieren op sterk water en mysterieuze fossielen: de collectie van Naturalis is met 42 miljoen objecten een van de grootste ter wereld. Deze verzameling is het resultaat van meer dan 200 jaar verzamelen, onderzoeken en bewaren.

In 200 verhalen nemen experts en liefhebbers de lezer mee op reis naar de wonderlijke wereld van het onderzoeken en tentoonstellen van de natuur. De collectie weerspiegelt veranderingen in de maatschappij en...

Carel Verhoef (1933) beschrijft met grote opmerkzaamheid en in geuren en kleuren hoe het was om als vaderloos kind de oorlog en met name de evacuatie mee te maken. ‘Zwijgend hadden de omstanders toegekeken. Niemand had iets ondernomen om het wegvoeren van hun joodse buren te verhinderen. Niemand had iets geroepen tegen die Duitsers. Iedereen wist dat je tegen machinepistolen niets kunt beginnen. De mensen keken elkaar verslagen aan. Niemand ging zijn huis in. Ook de kinderen niet.’

In 1629 leed het VOC-schip 'Batavia', na een reis van acht maanden, schipbreuk voor de westkust van Australië. Aan boord waren plannen voor een muiterij in een vergevorderd stadium, maar deze werden door de schipbreuk verhinderd. Nadat commandeur Pelsaert met een klein schip was uitgevaren om hulp te halen in Batavia, kwamen de muiters alsnog in actie en vermoordden 160 van de 200 overlevenden. Zij besloten bij terugkeer van Pelsaert zijn schip te kapen. Maar Pelsaert wist bij terugkomst de...

Op 5 oktober 1841 ontmoet koopman-reder Gideon Boissevain 'op de beurs al de broeders en zwagers, Claude Crommelin, C. Cruijs, F. der Kinderen, P. van Eeghen, P. Bel, B & A Kooij, A. Huidekoper...' en twee weken later heeft hij 'visite afgelegd bij President van Nederlandsche Handel-Maatschappij Van der Houven om hem te feliciteren met zijn besluit nog een jaar president te blijven. Vriendelijke ontvangst.'

Zeilvaart op Nederlands-Indië identificeert de investeerders in de twaalf schepen van ...

In 1676 verscheen in Amsterdam het boek Wouter Schouten's Oost-Indische voyagie, het beroemde verslag over de zeereizen van de Haarlemse chirurgijn in VOC-dienst, Wouter Schouten. Dit reisverslag groeide destijds uit tot een ware bestseller; het beleefde drie herdrukken en werd in diverse talen vertaald. Met deze hertaling in modern Nederlands is dit boeiende stuk vaderlandse geschiedenis weer voor iedereen toegankelijk gemaakt.

Wouter Schouten monsterde in 1658 aan als onderchirurgijn bij de...

Sieraden zijn een onmisbaar onderdeel van de streekdrachten. Ze moeten meestal niet, zoals dat in de algemene mode het geval is, worden gezien als los en verwisselbaar accessoire. Soms worden ze door de drager zelf niet eens als sieraden gezien. Veel streekgebonden sieraden hebben dan ook een functionele oorsprong. Ze dienden bijvoorbeeld als bevestigingsmiddel. Zo is het oorijzer in de 17de eeuw niets anders dan een beugeltje om de muts op het hoofd te houden. Dit functionele hulpmiddel ontw...

De Republiek was tijdens de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784) niet opgewassen tegen de maritieme kracht van Groot-Brittannië. Na de Slag bij Doggersbank zouden alleen de Nederlandse kapers nog in actie komen om schepen te rantsoeneren (het vragen van losgeld) of buit te maken op de vijand. Hoewel de kaperkapiteins zowel in aantal als opgebrachte prijzen ver achterbleven bij eerdere oorlogen kregen ze daardoor wel een heldenstatus toegedicht; iets dat in die mate niet eerder voorgevallen was....