Christelijk geloof, onderwijs en commercie waren voor Jan van Riebeeck en tijdgenoten de belangrijkste motieven om zich aan de Kaap te vestigen. Deze elementen zijn ook vervlochten in de relatie tussen de in 1636gestichte uni-versiteit Utrecht en Zuid-Afrika, die in dit boek centraal staat.Tot ver in de negentiende eeuw was de Utrechtse universiteit een van de belangrijkste onderwijsvoorzieningen voor Zuid-Afrikaanse studenten, vooral voor dominees in spe. Terug in eigen land gaven zij de opg...

De negentiende eeuw was de eeuw van de vooruitgang. Vertegenwoordigers van het Nederlandse modernisme, een vrijzinnig-protestantse stroming, kozen ervoor het christelijk geloof aan de natuur- en bijbelwetenschappelijke ontwikkelingen aan te passen. Ze vreesden dat het Christendom anders voor veel mensen snel een gepasseerd station zou worden.

God van vooruitgang laat zien hoe de modernen geloof en wetenschap met elkaar verenigden door bijvoorbeeld een 'evolutietheologie' te ontwerpen. Ook word...

De naam Robert Hennebo wordt vandaag de dag nog slechts geassocieerd met sterke drank. Dit dankt de dichter aan zijn bekendste werk, Lof der jenever, dat nog steeds wordt herdrukt. Behalve schrijver van dit humoristische lofdicht is Hennebo echter ook soldaat geweest, kroegbaas, acteur aan de Amsterdamse schouwburg, speculant in de windhandel van 1720, zwerver, vertaler en makelaar. Zijn belevenissen bieden genoeg stof voor een vermakelijke schelmenroman. Gerard Schelvis en Kees van der Vloed...

Niet veel meer dan vijf eeuwen scheiden Gutenberg van de internetrevolutie. In Profijtelijke boekskens laat Willem Heijting zien hoe in dat tijdperk het medium van de drukkunst werd ingezet voor de verbreiding van religieuze denkbeelden. Een nog onzekere markt en de onderdrukking van de reformatie kenmerken de eerste periode.Daarna wordt het gedrukte boek ingezet voor een massaal vroomheidsoffensief, zowel ten gunste van de 'bevoorrechte kerk' asl van alternatieve stromingen. Het zoeken naar ...

In de late Middeleeuwen werd bij de meeste Hollandse sluizen op aal gevist en vooral in de herfst ontstonden daarover heftige conflicten. Dan trok de vis naar zee om te paaien en zetten de vissers de sluizen wijd open of vernielden de deuren. De boeren en andere beroepsgroepen, zoals de Haarlemse brouwers, hadden echter belang bij dichte sluizen die de weilanden droog hielden en het zilte water weerden. De acties van de vissers waren bovendien gevaarlijk, omdat de herfststormen het water hoog...

Artikelen van prof.dr. L. Noordegraaf, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag bijeengebracht door Marjolein ’t Hart, Louise Hesp, Clé Lesger en Boudien de Vries. Deze bundel bevat vijftien eerder gepubliceerde, toonaangevende artikelen van Leo Noordegraaf. Ze getuigen van de belangrijke bijdrage die deze hoogleraar heeft geleverd aan de beoefening van de sociale en economische geschiedenis. Ze bestrijken de late Middeleeuwen tot en met de...

De historie van de Haarlemse doopsgezinde weeshuizen gaat terug tot 1634. Het oudste weeshuis was niet alleen een van de eerste weeshuizen in Haarlem, maar ook een van de eerste doopsgezinde weeshuizen in heel Nederland. In de daaropvolgende 375 jaar maakten bewoners en regenten een boeiende geschiedenis door, nauw verbonden met het wel en wee van de stad en de verschillende doopsgezinde gemeentes. Wezen en weldoen gaat vooral in op alle facetten van het dagelijks leven van de weeskinderen to...

Reynaert de Vos, Tijl Uilenspiegel, Robinson Crusoë … Deze namen staan in ons collectieve geheugen gegrift, maar hebben we wel allemaal dezelfde Reynaert, dezelfde Tijl, dezelfde Robinson, Gulliver, Münchhausen en Don Quichot voor ogen? De meeste mensen kennen deze personages namelijk niet uit de oorspronkelijke verhalen, maar uit hervertellingen, uit kinderboekbewerkingen die elke nieuwe generatie lezers een nieuwe generatie helden bieden. Helden, die net zoveel van hun literaire voorvade...