Zo'n kwart miljoen Nederlanders emigreerden in de periode 1840-1940 naar Amerika. Hans Krabbendam beschrijft hoe deze relatief kleine groep in het Amerikaanse middenwesten een eigen subcultuur vormde die tot op de dag van vandaag herkenbaar is. Vooral protestanten slaagden erin als groep te overleven door voor hun vertrek concrete plannen voor de inrichting van hun nederzetting te maken, zich in net opengestelde gebieden in de Verenigde Staten te concentreren, tijdelijk hun eigen belangen aan...

In de Republiek waren pamfletten het medium bij uitstek om snel op actuele ontwikkelingen te reageren. Ze zijn daarom tot dusver vooral object van historisch onderzoek geweest. Joost Vrieler laat hier zien, dat zij vanwege hun talrijke literaire vormen echter ook waardevolle bronnen voor de literatuurgeschiedenis zijn. Ruim een kwart van de zeventiende-eeuwse pamfletten bevatte poëzie. In Het poëtisch accent staat de functie van drie frequent beoefende poëtische genres centraal: sonnetten,...

De geschiedschrijving van het modernisme in Nederland telt nog tal van lacunes. Daaronder nemen de ontwikkelingen in de periode 1876-1950, waarin de vrijzinnig-theologische stroming voortdurend in debat ging met de verschillende orthodoxe groeperingen, een belangrijke plaats in. C.M. van Driel brengt deze ontwikkelingen vanuit verschillende invalshoeken in kaart. Veel aandacht besteedt hij aan het centrum van het modernisme, de Leidse theologische faculteit, waar de confrontatie tussen modern...

Vlak voor de Reformatie bestonden er in Friesland meer dan honderd vrijlenen of prebenden. Hoewel oorspronkelijk bedoeld voor het levensonderhoud van een priester, hebben ze zich voor het merendeel ontwikkeld tot studiefonds voor de familie van de stichter. Momenteel zijn er nog maar zoÂ’n twintig van dergelijke Friese studiefondsen actief, waaronder enkele moderne stichtingen. Het Kruis- of Doumaleen, gevestigd te Aldeboarn, is een van de oudste Friese studielenen. Het zou zijn gesticht door...

In het proces van eenwording in het jonge Koninkrijk der Nederlanden na 1813 vervulde de geschiedenis een belangrijke verbindende functie, evenals in de verzuilende samenleving rond 1900. Heldhaftige feiten uit de vaderlandse geschiedenis werden gecanoniseerd en als voorbeelden van nationale eigenschappen gepresenteerd. De officiële historiografie bereikte alleen het ontwikkelde deel van de natie. Aan het volk werd de geschiedenis verteld in populair geschreven overzichten en verhalen, histo...

Kasteel Keukenhof bezit een voor Nederland unieke collectie porselein uit de zestiende tot de achttiende eeuw. Het porselein is op gesteld rond een schouw, die ontworpen is door Daniel Marot. De wanden van dit in de Hollandse renaissancestijl ingerichte porseleinkabinet zijn bekleed met achttiende-eeuws goudleerbehang. Twee kunsthistorici besteden uitvoerig aandacht aan dit fraaie kabinet.Het tweede JAARBOEK KASTEEL KEUKENHOF bevat tevens bijdragen over enkele boekwerken uit de kasteelbibliot...

Lange tijd waren vrouwelijke religieuzen gezichtsbepalend in de verpleging in de katholieke ziekenhuizen in Nederland en Vlaanderen. Door hun inzet voor zieke mensen, hun (doorgaans onbetaalde) arbeid met lange dagen en nachten en hun medewerking aan de opbouw van het ziekenhuiswezen hebben zij bijna twee eeuwen lang een belangrijke bijdrage geleverd aan de gezondheidszorg. Zij zijn voor velen nog steeds een inspirerend voorbeeld nu menslievende zorg in de ziekenhuissector onder druk staat va...

In deze studie, die zich beweegt op het snijvlak van letterkunde, geschiedenis en theologie, staat de Zwolse auteur Dirc van Herxen, een van de voormannen van de Moderne Devotie, centraal. Zijn oeuvre mag beschouwd worden als het omvangrijkste en veelzijdigste van alle auteurs uit de kring van de broeders van het gemene leven. Naast tal van Latijnse werken schreef Dirc van Herxen ook het volkstalige Eerste Collatieboek. Met dit boek wilde hij leken die meer verlangden dan de traditionele dien...