Artikelen van prof.dr. L. Noordegraaf, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag bijeengebracht door Marjolein ’t Hart, Louise Hesp, Clé Lesger en Boudien de Vries. Deze bundel bevat vijftien eerder gepubliceerde, toonaangevende artikelen van Leo Noordegraaf. Ze getuigen van de belangrijke bijdrage die deze hoogleraar heeft geleverd aan de beoefening van de sociale en economische geschiedenis. Ze bestrijken de late Middeleeuwen tot en met de...

De historie van de Haarlemse doopsgezinde weeshuizen gaat terug tot 1634. Het oudste weeshuis was niet alleen een van de eerste weeshuizen in Haarlem, maar ook een van de eerste doopsgezinde weeshuizen in heel Nederland. In de daaropvolgende 375 jaar maakten bewoners en regenten een boeiende geschiedenis door, nauw verbonden met het wel en wee van de stad en de verschillende doopsgezinde gemeentes. Wezen en weldoen gaat vooral in op alle facetten van het dagelijks leven van de weeskinderen to...

Reynaert de Vos, Tijl Uilenspiegel, Robinson Crusoë … Deze namen staan in ons collectieve geheugen gegrift, maar hebben we wel allemaal dezelfde Reynaert, dezelfde Tijl, dezelfde Robinson, Gulliver, Münchhausen en Don Quichot voor ogen? De meeste mensen kennen deze personages namelijk niet uit de oorspronkelijke verhalen, maar uit hervertellingen, uit kinderboekbewerkingen die elke nieuwe generatie lezers een nieuwe generatie helden bieden. Helden, die net zoveel van hun literaire voorvade...

De herdenking van het lijden en sterven van Jezus vormde een cruciaal onderdeel van het geestelijk leven in de Late Middeleeuwen. Dag in dag uit mediteerden religieuzen over de passie. Dat vooral in de Nederlanden de passie een hot item was, blijkt uit de talloze overgeleverde passieoefeningen in laatmiddeleeuwse handschriften. De meest verspreide oefening was de Honderd artikelen van de Duitse mysticus Henricus Suso. In elk religieus milieu werd de tekst zodanig bewerkt, dat deze beantwoordd...

Na zijn promotie in de rechten koos Andries Cornelis Dirk de Graeff voor een Indische carrière. Hij bekleedde verschillende functies binnen de Algemene Secretarie, was lid en later vicepresident van de Raad van Nederlands-Indië en werd, na een kort verblijf als buitengewoon gezant in Tokio en Washington, uiteindelijk benoemd tot gouverneur-generaal. Zijn regeerperiode (1926-1931), die gekenmerkt werd door een aantal schokkende gebeurtenissen, betekende het einde van de ethische politiek. De...

Dit themanummer wil de traditionele ideeën over Alexandrië toetsen aan nieuwe wetenschappelijke inzichten. Het eerste deel biedt een historische en archeologische inleiding. Het tweede deel belicht een viertal intellectuele disciplines die mede dankzij de bibliotheek in Alexandrië op hoog niveau beoefend werden. In het derde deel staan de Alexandrijnse dichters en de hellenistische poëzie centraal.

Veertig jaar lang, met korte tussenpozen, voerde de Nederlandse Republiek oorlog tegen het Frankrijk van Lodewijk XIV. In 1672 ging de machtige en welvarende Republiek bijna ten onder. Bij de Vrede van Utrecht in 1713 bleef de zelfstandigheid behouden, maar was de staat goeddeels failliet. De publieke belangstelling voor deze strijd was zeer groot. Zij bleek uit kranten, pamfletten, preken, liedjes, gedichten, prenten, schilderijen en gedenkpenningen. Breed gedragen was het idee dat wat in de...

In aansluiting op het onderwerp van het najaarscongres van de Doopsgezinde Historische Kring is dit nummer van de Doopsgezinde Bijdragen grotendeels gewijd aan het doopsgezinde identiteitsbesef sinds de negentiende eeuw. Wat gold als doopsgezind eigen? Was dit weerloosheid, vrijheid in het belijden, afwezigheid van een vast en sturend kerkverband of nog iets anders?Inhoud: JELLE BOSMA/PIET VISSER, Redactioneel AUKE F. DE JONG, Zoektocht naar doperse identiteit ALFRED R. VAN WIJK, Metamorf...

Liegen, lasteren en schelden: gesproken woorden kunnen pijn doen. Middelnederlandse teksten tussen 1300 en 1550 besteden veel aandacht aan deze schadelijke potentie van het spreken. De 'zonden van de tong' worden door sommige auteurs zelfs als de achtste hoofdzonde beschouwd. De tong verwoest niet alleen de reputaties van de spreker én degene over of tot wie wordt gesproken, maar brengt ook het zielenheil van beiden in gevaar. De ongetemde tong is in hun visie van nature geneigd om zich te m...