Na de Eerste Wereldoorlog leek de vaste grond onder de voeten van de adel in Duitsland en Nederland weg te vallen. Rond 1900 hadden de meeste adellijke families nog tot de elite behoord. Nu was die tijd voorgoed voorbij en moesten zij op zoek naar manieren om sociaal, politiek en cultureel te overleven in een zich snel moderniserende samenleving. In Einde van de adelscultuur? wordt deze thematiek in achttien artikelen vanuit een interdisciplinair en vergelijkend perspectief benaderd. Twee vra...

Onno Greiner (292402010) was als architect gefascineerd door de 'immateriële functie' van architectuur, de emotionele, psychologische werking van ruimte op mensen. Hij werd bekend als ontwerper van theaters en culturele centra. Zijn ei-vormige theaterruimten - Greiners uitvinding - zijn gericht op communicatie en interactie. Zijn overige werk laat een ander belangrijk aspect zien: ruimte voor individuele privacy. Duidelijke routes door goed geproportioneerde en lichte ruimten grenzen aan int...

Met een themadossier over deugd – en toch vooral ook ondeugd – gaat het Jaarboek De Zeventiende Eeuw op zoek naar morele scherpslijperij in de zeventiende-eeuwse Nederlanden. Op welke wijze werden morele lessen verpakt in wraaktragedies en paapse liederen, in pamfletten over gestrande walvissen, in bloemenallegorieën en emblemata of in schilderijen van beschonken, halfnaakte helden? De blik wordt niet alleen gericht op de vele media die moraalridders gebruikten om hun publiek te bestoken...

In de jaren zeventig was Rudi Künzel een van de pioniers in de mentaliteitsgeschiedenis. In deze essays zet hij dat onderzoek voort. Hij belicht middeleeuwse groepsculturen en laat zien hoe in middeleeuwse teksten emoties en mondelinge overlevering te achterhalen zijn.

Honderd jaar na dato is de Armeense genocide (door het kabinet omschreven als de ‘Armeense kwestie’) nog steeds onderwerp van maatschappelijk en politiek debat. Er is echter weinig bekend over de reactie van het christelijke en neutrale Nederland, ruim een eeuw geleden, op de vervolgingen van de Armeense christenen in het Ottomaanse rijk.

Na jarenlang onderzoek in talrijke binnen- en buitenlandse archieven presenteert Dirk Roodzant een indringend beeld. Legio landgenoten – politici, gez...

Denk je in dat ergens in de Late Middeleeuwen een grote stormvloed de kust had verlegd naar waar nu de Duitse oostgrens en de Franse noordgrens liggen. De Lage Landen zouden dan niet langer bij maar onder de zee liggen! Wat zou de wereld dan gemist hebben? Veel en niet veel is het juiste antwoord – want allicht zouden sommige vondsten die ooit in de Nederlanden gebeurden, elders plaatsgevonden hebben.

Op een feestavond is zo’n denkoefening wel leuk en ook zinvol, zeker als je ze overlaat...

Politiek bezien waren Amsterdamse kooplieden in de 18e eeuw mannen van het tweede plan. De meesten hadden geen ambitie om zich als regent met de politiek in te laten. Toch betraden ze vanaf circa 1740 af en toe het centrum van de politieke macht in de stadstaat Amsterdam. Zij wensten veranderingen in het politieke regime van de stad en meer invloed op de stedelijke regering. Hierdoor raakten ze – de één meer dan de ander – betrokken bij revoltes, revoluties en staatsgrepen, en daarmee o...

Het architectenbureau van Herman de Roos (1875-1942) en Willem Overeijnder (1875-1941) gold in de eerste helft van de twintigste eeuw als een van de bekendste en grootste van Rotterdam. Na de oprichting van het bureau in 1895 timmerden ze aan de weg met herenhuizen in de modieuze neorenaissancestijl en gezondheidskolonies. Twee grote woningbouwprojecten in Arnhem – tuindorp De Mussenberg en de Van Verschuerwijk – betekenden in 1911 landelijk een doorbraak. Die resulteerde in opdrachten vo...

De Heilige Antonius Abtkerk is een uniek twintigste-eeuws monument in Scheveningen. Het exterieur is sober en zakelijk vormgegeven. Het interieur vormt, mede door zijn vele schitterende emailmozaieken en de in art-decostijl uitgevoerde glas-in-loodramen en het bronswerk, een verrassend gesamtkunstwerk. De auteur beschrijft aan de hand van archiefmateriaal en een groot aantal foto's de ontstaansgeschiedenis van de kerk, de binding met Scheveningen, de kunsthistorische waarde en de onderliggend...

De romancier, criticus en journalist Johan de Meester (1860-1930) was rond 1900 een centrale figuur in het literaire veld. Hij publiceerde veel romans, recenseerde jarenlang voor onder andere De Gids en de Nieuwe Rotterdamsche Courant, bemiddelde voor schrijvers en genootschappen en fungeerde als bemiddelaar voor een nieuwe generatie schrijvers. In Gedenk te leven worden zijn uiteenlopende werkzaamheden voor het eerst in samenhang bestudeerd en gecontextualiseerd. Aukje van Hout laat zien hoe...