1582 – een rampjaar. De Nederlanden zijn in opstand tegen hun landsheer, Filips II. Militair staat het er beroerd voor. De opstandelingen verliezen terrein en ruziën onderling. In Holland nemen de gereformeerden een bevoorrechte positie in. Andere gelovigen lijden daaronder. Maar niet iedereen neemt de gereformeerde machtsaanspraak voor lief. In het verzet hiertegen neemt D.V. Coornhert (1522-1590) een prominente plaats in. Hij verwijt de gereformeerden dat zij de Hollandse magistraten aan...

Vanaf de eerste helft van de zestiende eeuw concentreerde de Baltische graanhandel zich in Amsterdam. Daar werd het graan niet alleen door korendragers gelost, maar ook in open zakken naar de speciale korenpakhuizen gedragen. Daarna droegen zij de zware last via steile ladders naar de bestemde zolderverdieping, waar het werd opslagen. Aan deze veelal ongeschoolde en loonafhankelijke havenarbeiders heeft Amsterdam in niet geringe mate haar welvaart te danken. De graanhandel was immers de ‘mo...

Onno Greiner (292402010) was als architect gefascineerd door de 'immateriële functie' van architectuur, de emotionele, psychologische werking van ruimte op mensen. Hij werd bekend als ontwerper van theaters en culturele centra. Zijn ei-vormige theaterruimten - Greiners uitvinding - zijn gericht op communicatie en interactie. Zijn overige werk laat een ander belangrijk aspect zien: ruimte voor individuele privacy. Duidelijke routes door goed geproportioneerde en lichte ruimten grenzen aan int...

Met een themadossier over deugd – en toch vooral ook ondeugd – gaat het Jaarboek De Zeventiende Eeuw op zoek naar morele scherpslijperij in de zeventiende-eeuwse Nederlanden. Op welke wijze werden morele lessen verpakt in wraaktragedies en paapse liederen, in pamfletten over gestrande walvissen, in bloemenallegorieën en emblemata of in schilderijen van beschonken, halfnaakte helden? De blik wordt niet alleen gericht op de vele media die moraalridders gebruikten om hun publiek te bestoken...

In de jaren zeventig was Rudi Künzel een van de pioniers in de mentaliteitsgeschiedenis. In deze essays zet hij dat onderzoek voort. Hij belicht middeleeuwse groepsculturen en laat zien hoe in middeleeuwse teksten emoties en mondelinge overlevering te achterhalen zijn.

Politiek bezien waren Amsterdamse kooplieden in de 18e eeuw mannen van het tweede plan. De meesten hadden geen ambitie om zich als regent met de politiek in te laten. Toch betraden ze vanaf circa 1740 af en toe het centrum van de politieke macht in de stadstaat Amsterdam. Zij wensten veranderingen in het politieke regime van de stad en meer invloed op de stedelijke regering. Hierdoor raakten ze – de één meer dan de ander – betrokken bij revoltes, revoluties en staatsgrepen, en daarmee o...

Het architectenbureau van Herman de Roos (1875-1942) en Willem Overeijnder (1875-1941) gold in de eerste helft van de twintigste eeuw als een van de bekendste en grootste van Rotterdam. Na de oprichting van het bureau in 1895 timmerden ze aan de weg met herenhuizen in de modieuze neorenaissancestijl en gezondheidskolonies. Twee grote woningbouwprojecten in Arnhem – tuindorp De Mussenberg en de Van Verschuerwijk – betekenden in 1911 landelijk een doorbraak. Die resulteerde in opdrachten vo...

De romancier, criticus en journalist Johan de Meester (1860-1930) was rond 1900 een centrale figuur in het literaire veld. Hij publiceerde veel romans, recenseerde jarenlang voor onder andere De Gids en de Nieuwe Rotterdamsche Courant, bemiddelde voor schrijvers en genootschappen en fungeerde als bemiddelaar voor een nieuwe generatie schrijvers. In Gedenk te leven worden zijn uiteenlopende werkzaamheden voor het eerst in samenhang bestudeerd en gecontextualiseerd. Aukje van Hout laat zien hoe...