In een van zijn talrijke avonturen wil baron von Münchhausen met zijn paard over een moeras springen, maar komt er middenin terecht. Geen nood, zegt hij, grijpt zich bij de staart van zijn pruik, tilt zich met paard en al uit de poel en zet zich veilig op de andere oever neer. Het punt van waaruit Münchhausen zich uit het moeras optilt: dit is het moderne subject, de grond van ons Ik. Ziehier in een notendop de kernintuïtie die, aldus Lacan, aan de basis van Freuds psychoanalyse ligt.

I...

De Franse historicus en filosoof Pierre Rosanvallon is een van de spraakmakendste denkers over de hedendaagse democratie. Hij gaat niet uit van een normatief ideaalmodel van democratie, maar vertrekt vanuit het historische gegeven dat de democratie steeds opnieuw en hooggestemde verwachtingen en hoop wekt, maar evenzeer gepaard gaat met teleur- stellingen, verwarring en weerstand. Origineel, erudiet en nauwgezet beschrijft Rosanvallon de geschiedenis van die permanente spanning.

In De democra...

In zeventig jaar tijd verloren de bewoners van historisch Palestina de beschikking over veruit het grootste deel van hun land. Dit verlies en de wijze waarop het zich voltrok, had niet plaatsgevonden als Israël zich had

gedragen in overeenstemming met het internationaal recht. Oud-premier Dries van Agt trekt zich het lot van het onderdrukte Palestijnse volk al lange tijd aan en vraagt in een indrukwekkend pleidooi nog eenmaal

aandacht voor de flagrante schendingen van elementaire mensenrecht...

Limburgensia

De schatten van Schillings

Redactie: Babke Aarts, Ad van Pinxteren & Jos Schatorjé

Vormgever: Hans Lemmens

Het Limburgse echtpaar Miep en Har Schillings houdt van verzamelen. Har legde zich bijvoorbeeld vier decennia toe op Limburgensia. Deze collectie, van manuscripten en vooral bijzonder drukwerk, is onlangs overgedragen aan het Limburgs Museum.

Die overdracht is een bewuste keuze, want veel boeken hebben qua inhoud en afwerking een museale verschijningsvorm. Ook bieden ze inzicht ...

Waarom toch hebben miljoenen Europeanen achter Hitler en Mussolini aangelopen? Het kan niet anders of zij hebben iets positiefs aangetroffen in het door deze leiders gepropageerde fascisme, iets wat hen aantrok en hoop gaf op een beter leven. Deze aantrekkingskracht van het fascisme vraagt om een verklaring, en wie kan de keuze voor fascisme beter verklaren dan fascisten zelf? In Er moest iets nieuws komen! bundelt fascisme-deskundige Willem Huberts zes contemporaine autobiografische terugbli...

De afgelopen vijftig jaar speelde het geheugen een cruciale rol in veel academische en maatschappelijke debatten. De kunst van het vergeten. Naar een filosofie van de vergankelijkheid wijst op de grenzen van deze memory boom. Stéphane Symons laat zien dat het geheugen niet langer in staat is om adequaat te antwoorden op de uitdagingen van de hedendaagse samenleving.

Het werk van enkele van de meest toonaangevende denkers uit de twintigste eeuw staat hierbij centraal. In het spoor van Friedri...

Geschiedenis wordt evenzeer geschreven door woorden als door daden. Slagzinnen hebben massa’s gemobiliseerd, strijdkreten hebben oorlogen gewonnen en bon mots hebben tegenstanders gekraakt.

Woorden hoeven niet echt uitgesproken te zijn om effect te hebben. Veel historische woorden zijn voor de gelegenheid verzonnen. Andere zijn vervormd, uit hun verband gerukt, aan de verkeerde persoon toegeschreven of moedwillig fout begrepen. Paradoxaal genoeg kan zelfs een incorrect citaat een historisch...

Tachtig jaar geleden presenteerde Frans van Hoeck de Schets van de geschiedenis der jezuïeten in Nederland. Deze geschiedenis wordt nu opnieuw beschreven, maar dan aan de hand van 50 bijzondere voorwerpen. Paul Begheyn, jezuïet sinds 1963, neemt de lezer mee op een cultuurhistorische ontdekkingsreis. Die begint bij de eerste Nederlandse jezuïet, Petrus Canisius uit Nijmegen, die voornamelijk in Centraal-Europa werkzaam was, en eindigt bij de overdracht van het Nijmeegse Berchmanianum aan d...