Zijn we te laat? Deze vraag drong zich op aan journalist en schrijver Frank von Hebel tijdens zijn reis naar Spitsbergen in de zomer van 2022. Hij nam deel aan de SEES-expeditie (Scientific Expedition Edgeøya Svalbard) op het expeditieschip Ortelius. Onder leiding van het Arctisch Centrum (Rijksuniversiteit Groningen) onderzochten vijftig wetenschappers de gevolgen van klimaatverandering voor de wereld van gletsjers, toendra’s en ijsberen. Spitsbergen is het snelst opwarmende gebied ter we...

De legendarische koning Friso en vrijheidsstrijders Magnus en Grutte Pier vochten voor de Friese vrijheid. Want ‘Leaver dea as slaef’ (Liever dood dan slaaf). De strijdbijl is begraven. Toch streeft een deel van de Friezen tot op de dag van vandaag naar vrijheid en onafhankelijkheid. Wie waren en zijn die Friezen? En wat is vrijheid? Robert Adjiet beantwoordt deze vragen via een mix van historische, mythische, filosofische, politieke, kunstzinnige en etymologische beschouwingen. Een boek ...

In anatomische atlassen en op naakttekeningen was ze niet te zien, in de literatuur kwam ze niet ter sprake, aan het denken onttrok ze zich, en lichamelijk werd ze onderdrukt: lange tijd gold de clitoris als een te negeren orgaan van genot, een duistere en dreigende locus van het vrouwelijke. Vandaag vormt ze het brandpunt van tal van manifesten, symposia, boeken en kunstwerken: het ‘klitje’ is terug en wordt zelfs niet meer als exclusief vrouwelijk gezien.

En toch blijft de clitoris de ...

Lucius Apuleius (tweede eeuw na Chr.) schreef de oudst bekende biografie van Plato. Plato’s denkbeelden beschrijft het leven van de filosoof en probeert zijn filosofie te doorgronden. Het eerste deel behandelt Plato’s natuurfilosofie, het tweede zijn ethiek. Plato was vernieuwend op dit vlak. Enkele jaren geleden dook een derde deel van zijn tekst op. Deze gaat over Plato’s wijze van redeneren en complementeert, hoewel misschien niet authentiek, diens werk.

Apuleius gold in zijn tijd al...

Als je onterecht wordt veroordeeld voor een moord of andere zwaar misdrijf, kun je altijd nog terecht bij de Hoge Raad. Althans, op papier. De praktijk is anders, constateert wetenschapsfilosoof Ton Derksen. De Hoge Raad herziet een oordeel zelden. De bereidheid daartoe is simpelweg afwezig. Om dit te rechtvaardigen verlaat de Raad zich op strategieën die regelrecht in strijd zijn met objectieve waarheidsvinding, met het recht en met rechtvaardigheid.

Derksen trekt deze verregaande conclusi...

‘Cioran is zwart en cynisch, maar nooit grauw. Zijn stijl is lucide, geestig, scherpzinnig. In zijn werk komt geen saaie zin voor.’ — Jan Siebelink

Na het schrijven van dit even navrante als geestige slotstuk besloot de Roemeense denker Emil Cioran (1911-1995) dat hij ‘het heelal genoeg belasterd had’. Hij schreef niet verder. Bekentenissen en banvloeken is een boek met bijtende aforismen over verveling, erfzonde, orgasme, Stalin, Keats, Heidegger, Bach, de kerkvaders, islamitisch...

Oeroude natuurwijsheden uit alle streken!

Twaalf inheemse, religieuze leiders uit verschillende werelddelen spreken zich in dit boek uit over de heiligheid van de natuur. Hun eeuwenoude wijsheden inspireren ons om anders te gaan denken over onze omgang met alles wat leeft. Aan het woord komen de Groenlandse sjamaan Angakkorsuaq, de Amerikaanse indianenleider Chief Lane Jr., masaï-leider Mwarabu, de boeddhistische geestelijke Shih, de dichtende islamgeleerde Ur Rehman Chishti, orthodox rab...

De natuur staat onder zware druk. Wetenschappelijke rapporten stellen dat de biodiversiteit onder andere door intensieve monocultuur, ontbossing en klimaatverandering dramatisch is afgenomen en dat deze daling de komende jaren zal doorzetten. De afname van soorten is voer voor discussies aan talkshowtafels en op opiniepagina’s in kranten. Toch rijzen er ook vragen, zoals: Moet iedere vogelsoort wel worden beschermd? En moet dat tegen iedere prijs? In dit prikkelende essay zoekt Fred Wouters...

'Logica. De kunst van het redeneren' is het eerste logicaboek van een vrouwelijke denker in Europa. Het is in

Amsterdam geschreven door de onterecht vergeten Josina Carolina van Lynden (1717-1791). In ruim driehonderd toegankelijke paragrafen praat Van Lynden de lezer bij over drogredenen, argumenten en argumentatietechnieken. Ze laat en passant zien dat het in haar tijd opkomende materialisme zich veelvuldig bedient van onjuiste redeneringen.

De pers noemde dit boek bij verschijning in 1770 ...

Dieren hebben hun eigen levensdoelen. Daarom mogen ze niet zonder meer als middel worden ingezet voor onze doelen. Dit (kantiaanse) standpunt werkte de Amerikaanse filosoof Tom Regan (1938-2017) uit in dit wereldberoemde boek. The Case for Animal Rights, een klassieker uit 1983, verschijnt nu voor het eerst in het Nederlands, met een nawoord van Michel Vandenbosch.

‘Het is misschien wel de meest consistente en meest onwrikbare verdediging van dierenrechten.’

Tom L. Beauchamp, Georgetown U...