‘Ons land is groot en rijk, maar er heerst geen orde. Kom over ons regeren.’ In 862 voldeed Noormannenvorst Rurik aan dit verzoek van de bevolking van het tegenwoordige Rusland; in 2022 ging datzelfde Rusland over tot de invasie van Oekraïne. Wat gebeurde er in de tussentijd in dit fascinerende land? Een geschiedenis van Rusland geeft hierop antwoord, en leest als een politieke thriller.

Heersers als Ivan de Verschrikkelijke, Peter en Catharina de Grote en kleurrijke figuren als Raspoeti...

‘Ik was vijfentwintig. Toch begon ik al wat vast te roesten in mijn gewoonten; misschien, overpeinsde ik in mijn zeldzame momenten van introspectie, werd ik zelfs een beetje zelfgenoegzaam.’ Dus neemt Fitzroy Maclean in 1937 afscheid van zijn luxueuze diplomatenleventje in Parijs en stapt op de trein naar Moskou. Dat is het begin van een verhaal dat menig avonturenroman overtreft en hem van het afgeschermde Centraal-Azië tot de tribunes van de Moskouse zuiveringsprocessen van Stalin voert.

Wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, besluit hij de ambassade te verruilen voor de legerbarakken. Hij wordt gestationeerd in Noord-Afrika en sluit zich aan bij de onlangs opgerichte SAS. Na enkele gewaagde missies benoemt Churchill hem in 1943 hoogstpersoonlijk tot zijn contactpersoon bij de Joegoslavische partizanen. Maclean reist van de besneeuwde bergen van Bosnië naar de zonovergoten Dalmatische eilanden en terug, ondervindt de beproevingen van het zware partizanenbestaan, bouwt een hechte band op met Tito en probeert ondertussen de asmogendheden het leven zo zuur mogelijk te mak...

In tien schitterende verhalen van onder meer de Russische grootmeesters Isaak Babel, Ivan Boenin, Ivan Toergenjev en Anton Tsjechov benadert dit boek de ware aard van wat we het ‘pensioen’ noemen. Zoals dat bij de Russen, met hun gerijpte kennis van de menselijke ziel, valt te verwachten is die levensfase nooit eenduidig maar bevindt zij zich, rijkgeschakeerd, tussen hemel en hel.

Deze verzameling tragikomische verhalen over de ouder wordende mens is soms satirisch, dan weer melancholiek...