Messianisme is een filosofie van de geschiedenis die wortelt in het sterke besef dat onze sociale, religieuze en politieke orde mogelijk niet de juiste of enig mogelijke is. De komst van een messias of verlosser kan een uitweg bieden uit die negatief ervaren situatie. Hij brengt de bestaande orde, of die nu van religieuze of seculiere aard is, aan het wankelen, en zal daarom door de verdedigers daarvan niet in dank worden afgenomen.

Dit boek bespreekt zowel bronnen als erfgenamen van het mes...

Vertaling: Marguerite Prakke

Ruim tweeduizend jaar geleden schreef Titus Lucretius Carus het leerdicht De Rerum Natura, Over de Natuur van de Dingen, waarmee hij de filosofie van de Griekse wijsgeer Epicurus onder de aandacht van het Romeinse publiek wilde brengen. Rome werd in die dagen verscheurd door burgeroorlogen, corruptie en schandalen en de bevolking snakte naar vrede en vriendschap. Dat was nu precies wat de filosofie van Epicurus bood: vrij van angst voor de goden, vrij van angst vo...

De wetgeving over het zelfgekozen levenseinde om mensen met uitzichtloos lijden een waardig einde te bieden, blijft onderwerp van voortdurende discussie. Daarbij komen steeds vaker vragen naar voren over de juridische en morele grenzen die gepaard gaan met deze ultieme vorm van zelfbeschikking. Hoe moeten we omgaan met moeilijke gevallen zoals euthanasie bij jongvolwassenen, bij psychisch lijden, bij mensen met dementie, en bij degenen die hun leven als ‘voltooid’ beschouwen? Wat te denke...

Reflectie op de eigen cultuur is een kenmerk van alle beschavingen. In de westerse cultuur is deze reflectie van meet af aan ook op een redelijke, argumentatieve wijze ontwikkeld; cultuurfilosofie is daarom een wezenlijk element van de westerse beschaving. Maar in de loop van de twintigste eeuw is de westerse cultuurfilosofie een complexe zaak geworden. Door feitelijke problemen met een mondiale draagwijdte zijn twijfels ontstaan over de houdbaarheid van bepaalde fundamentele grondslagen van ...

Het rancuneuze gif gaat over een typisch kenmerk van de mens. Rancune, ook wel ressentiment of wrok genoemd, is een uiting van onvrede die zich kenbaar maakt door slachtoffergevoel, boosheid en beschuldigingen. De oorzaak van deze boosheid zoekt men in een ander. Deze treft het verwijt, heeft het gedaan en wordt dus als schuldig gezien. Daders laten zich altijd wel vinden, verdachtmaking is erg vindingrijk. Het boek gaat in op de actualiteit van dit verschijnsel. Aan de hand van een groot aan...

In de wereld van het vroege christendom spelen vrouwen een belangrijke rol. Zo waren er al vroeg vrouwenfiguren die werden verbonden met de apostel Paulus. Twee vroegchristelijk Griekse romans over zulke vrouwen en hun contacten met Paulus zijn in deze vertaling bijeen gebracht.De korte 'Handelingen van Thecla en Paulus' vertellen het verhaal van de al in de late oudheid beroemde heilige Thecla, die de contouren krijgt van een soort vrouwelijke apostel naast Paulus. Het langere, minder bekend...

In de eerste eeuw na Christus schreef Aulus Cornelius Celsus een encyclopedisch werk, De medicina, over de geneeskunde in zijn tijd. Na een inleiding over de ontwikkeling van de geneeskunde in voorgaande tijden, vooral bij de Grieken, bespreekt hij achtereenvolgens leefregels, behandeling van ziektes, recepten voor geneesmiddelen en chirurgische ingrepen. De vraag of hij arts was of goed geïnformeerde leek valt niet met zekerheid te beantwoorden. Maar met zijn aangename stijl en ongecomplice...

Het traktaat 'Engel van de vrede' was bedoeld als een bijdrage tot het realiseren van de Vrede van Breda (1667), die een eind moest maken aan de tweede Nederlands-Engelse oorlog. Volgens dit vredestraktaat komt van een duurzame vrede niets terecht als landen voorrang geven aan nationalistisch eigenbelang. Vervolgens worden noodzakelijke voorwaarden besproken die een duurzame vrede mogelijk maken.

Jan Amos Comenius (1592-1670) was een uit Tsjechië afkomstige oorlogsvluchteling die in Amsterda...

Wat moet je beginners vertellen over de christelijke leer? Hoe houd je er zelf plezier in, ook al moet je iets voor de honderdste keer uitleggen? Kortom, hoe geef je goed en inspirerend onderwijs, zonder zelf je motivatie kwijt te raken?

In zijn geschrift 'De catechizandis rudibus' geeft Augustinus (354-430) antwoorden op deze vragen. Hij schreef het boek op verzoek van een bekende uit Carthago, en het is direct gericht op de dagelijkse praktijk. Allereerst gaat Augustinus in op didactische p...

De politiek staat onder druk. Wereldwijd zien we vandaag de dag een afnemende invloed, macht, en betekenis van de politiek zoals we die sinds het begin de moderniteit hebben gekend. In een globaliserende wereld neemt de macht van multinationals en banken toe, ten koste van politiek bestuur en politieke wetgeving.

De politiek staat niet alleen van buitenaf onder druk. In westerse liberale representatieve democratieën wordt de politiek steeds meer óók van binnenuit uitgehold. Ondersteund doo...