Kennen we het vuur nog? Het open haardvuur op televisie biedt veilige vlammen, urenlang – zonder rook, roetdeeltjes en rotzooi. Daarmee is het precies het soort vuur dat we nog dulden: fel flakkerend maar koud en geurloos. De vlammen op het scherm doen denken aan het vuur waarmee we vandaag de dag leven. Flitsend, assertief en brandend van ambitie, maar tegelijkertijd zijn er meer mensen dan ooit depressief – opgebrand.Désanne van Brederode zoekt het vuur waar het nog brandt. Van midzome...

Ze zagen bommen vallen en sloegen op de vlucht; ze belandden in treinen, in kampen. Mieke en Micha, Ria en Zoni en andere kinderen die nu hoogbejaard zijn hinkelden op de appelplaats van Bergen-Belsen of maakten hun huiswerk terwijl de Japanners in aantocht waren. Ze spuugden naar Duitse soldaten of werden – als NSB-kind – uitgescholden.Met de veerkracht van een kind overleefden ze; vermagerd bleven ze spelen of namen ze juist de taken van hun ouders over. Wat zagen ze, wat kregen ze mee ...

In Pillendraaiers beschrijft Dick Bijl de opkomst en triomftocht van de farmaceutische industrie. In de negentiende eeuw leidde de samenwerking tussen de opkomende chemische industrie en de verfindustrie in Duitsland en Zwitserland tot de eerste bedrijven die op industriële schaal medicijnen gingen produceren. Sommige zijn uitgegroeid tot invloedrijke multinationals. Die ontwikkeling kende vele hoogte- en dieptepunten: er kwamen levensreddende middelen als penicilline en insuline, maar ook, ...

Op 27 januari 1945 werd concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz bevrijd door het Rode Leger. Hier zijn minstens 1,1 miljoen mensen vermoord: mannen, vrouwen en kinderen, merendeels Joden. De meeste ooggetuigen, de gevangenen die het kamp wisten te overleven, zijn inmiddels overleden.

Ter gelegenheid van de 75-jarige herdenking van de bevrijding van Auschwitz verzamelde Arnon Grunberg teksten van ‘morele getuigen’, getuigen die slachtoffer waren van de terreur. Van Primo Levi’s vlak...

Op 15 mei 1940 trekken de Duitse troepen Amsterdam binnen. De bezetter beweert aanvankelijk dat alles bij het oude blijft, maar al spoedig worden de gemeentelijke diensten ingeschakeld om mee te werken aan repressieve maatregelen. Dat weigeren ze niet. Zo worden Joodse Amsterdammers door het bevolkingsregister geregistreerd, door de sociale dienst naar werkkampen gestuurd en door de politie en het gemeentelijk trambedrijf naar deportatietreinen vervoerd.Op basis van archiefonderzoek laat Een ...

Opgroeiend in een Duits-Nederlands gezin raakte Bas von Benda-Beckmann al vroeg gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. Toen hij dertien was hoorde hij voor het eerst dat zijn oudtante Luise de weduwe was van Hitlers trouwste generaal, Alfred Jodl, die tijdens het Proces van Neurenberg als oorlogsmisdadiger ter dood was veroordeeld, en later dat Luises jongere zus Tini eerst partijlid werd maar later een relatie kreeg met een half-Joodse arts en bevriend raakte met een van de samenzweerders...

Oekraïne ligt op het westelijke uiteinde van de Eur-aziatische steppe, daar waar keizerrijken en werelddelen elkaar ontmoeten. De Romeinen, de Vikingen, de Ottomanen, de Habsburgers, de Russen, de Duitsers: zij allen woonden en vochten hier, en lieten hun sporen na in het landschap, de cultuur, de taal. In het gezaghebbende De poorten van Europa schrijft Serhii Plokhy de geschiedenis van het land, van de prehistorie tot de Russische annexatie van de Krim en de invasie van de Donbas.

Door zijn...

Inessa Abramova heeft een fijne jeugd, al gaat ze niet naar school en speelt ze weinig buiten. Gelukkig zijn er de wolken, de vogels, de bergen in de verte, het dorp aan zee, haar oma, de kinderen op de galerij van de flat waarin ze met haar ouders woont. Het leven in Tblisi is goed, haar vader handelt in buitenlandse goederen en vindt steeds weer de mazen in het net van het communistische regime. Maar in de nadagen van de Sovjet-Unie, de jaren van Gorbatsjov en Jeltsin, blijft niets zoals he...

In augustus 2020 kwam de bevolking van Belarus in opstand tegen president Loekasjenko. Hij dreigde de presidentsverkiezingen te verliezen en greep met harde hand in. Hij wendde zich tot Vladimir Poetin om hulp. Die kreeg hij natuurlijk, want Loekasjenko en Poetin zijn trouwe bondgenoten. Vervolgens keerden ze zich beiden tegen het Oekraïne van Volodymyr Zelenski. Het was oorlog in Europa. Aleksandr Skorobogatov is geboren in Belarus en woonde in Rusland. Hij kon niet toezien hoe zijn wereld ...

In 2020 publiceerde Arnon Grunberg de omvangrijke, spraakmakende bloemlezing Bij ons in Auschwitz met literaire getuigenissen uit het concentratiekamp. Het boek werd een bestseller (20 000 exemplaren verkocht) en al snel rees de vraag naar een beknoptere uitgave voor de jonge lezer. Omdat fundamentele kennis over het verleden, in het bijzonder de Holocaust, bij veel jongeren ontbreekt – soms bestaat die ‘kennis’ slechts uit Holocaustontkenning –, brengen we nu een compacte editie. Voo...