De wereld is op zoek naar gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid, veiligheid en duurzaamheid. Emancipatorische bewegingen, burgerberaden en burgerfora schieten als paddenstoelen uit de grond. En die zijn ook nodig: de fundamentele vraagstukken, van sociaal tot ecologisch, krijgen we niet meer opgelost met individueel, gefragmenteerd denken en handelen. Maar hoe bereiken we een ‘eens voor allen’ met zoveel ogenschijnlijk tegengestelde belangen?

Daarvoor kunnen we putten uit de oude wijsheid v...

In 1985 werd Donna Haraway wereldberoemd. In dat jaar publiceerde ze A Cyborg Manifesto, een diepgravend onderzoek naar de verhoudingen tussen mens en machine.

Donna Haraway verenigt in Een cyborg manifest radicaal engagement, kritisch feminisme, onrustbarende ideeën en

verstand van moderne technologiestudies. Dit boek bevat een vertaling van Haraway’s bekendste essay, bewerkt, ingeleid en vertaald door Karin Spaink. Lydia Baan Hofman verzorgt een extra inleiding. In het essay toont Harawa...

De klimaatcrisis is even verwarrend als urgent. De situatie waarin onze samenleving zich bevindt, vertoont duidelijke parallellen met die van 1789. Toen moesten tijdens de Franse Revolutie de monarchie en landadel hun rechten delen met de boeren, burgers en buitenlui. Vandaag de dag heeft de levende natuur net zo weinig rechten als de horigen en lijfeigenen van toen. Er lijkt opnieuw een revolutie nodig om ook deze rechten af te dwingen.

Willen we voorkomen dat de natuur haar rechten opeist m...

We kennen allemaal films die ons aan het denken zetten. Dat is geen toeval: menig regisseur fundeert zijn of haar films met filosofisch gedachtegoed.

In de nieuwe reeks ‘Denken in het donker’ beschrijven filosofen vanuit verschillende invalshoeken de filosofie van een regisseur en diens films. Je maakt in elk boek kennis met de onderliggende ideeën, aannames en wereldbeelden van een regisseur. Zo steek je zowel iets op over het filmische oeuvre van de regisseur als over filosofische vraa...

Waarin schuilen de verlokkingen van het nationalisme en het fascisme? Hoe worden taal en literatuur gebruikt voor politieke doelen? Wat kun je doen om je eigen schrijfstijl te verbeteren? In 'Tegen totalitarisme' lees je de antwoorden van George Orwell op deze vragen.

Orwell toont haarscherp hoe politieke ideologieën werken. Ook bespreekt hij de literaire helden die hem inspireerden bij het schrijven van Animal Farm en 1984. Orwells puntige columns en radio-optredens bevatten waarschuwingen ...

Drie filosofes vragen zich hardop af wat redelijkheid inhoudt in een cultuur die is gebaseerd op de hiërarchie van man over vrouw, van geest over lichaam. In Pen, bed en habijt verzamelt en presenteert Joyce Pijnenburg drie vroegmoderne denkers. Hun baanbrekende ideeën over gender en filosofie verschijnen nu in het Nederlands.

Christine de Pizan (14de-15de eeuw) kunnen we dankzij haar openbare brieven de aanstichtster van de ‘vrouwenstrijd’ noemen, en daarmee de eerste feminist. Dichter...

Het zelfgekozen levenseinde is een juridisch en filosofisch pleidooi voor het recht van ieder mens om over zijn of haar levenseinde te beschikken. Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft ieder mens het recht om te bepalen op welke wijze en op welk moment zijn of haar leven moet worden beëindigd. Het Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap beschermt het zelfbeschikkingsrecht van mensen met dementie.

Het zelfbeschikkingsrecht zou daarom het uitgangspunt moete...

In de ‘Hal van de acht wijzen’ in de Sankeientuin (Yokohama, Japan) staan de standbeelden van grote leraren van de mensheid: Boeddha, Confucius, Jezus en enkele Zenleraren. Onder hen is ook het beeld van Socrates. Voor Kenzo Adachi, die de hal bouwde, was Socrates vooral een spirituele leider, een levensgids, een voorbeeld van deugd, wijsheid en geluk.

Bij welke filosofische traditie je ook te rade gaat, overal kom je Socrates tegen. Sommigen noemen hem de vader van de filosofie, anderen ...

‘Socratic Design stelt de fundamentele vragen: Welke wereld houd je voor mogelijk? Wat is je mensbeeld? Waar optimaliseer je voor? Humberto Schwab heeft me geleerd vooronderstellingen bloot te leggen, een gezamenlijke taal te ontwikkelen en van daaruit aan complexe vraagstukken te werken.’

- Marleen Stikker (Waag Society)

Zijn we dom? Hoe kan het dat we smart houses, smart acties, smart cars, smartphones en smart cities hebben ontwikkeld, maar dat we zelf niet smart denken, ondanks al onz...

Tijdens de eerste bijeenkomst van een cursus over hedendaagse filosofie vertellen de deelnemers waarom ze meedoen. Enkele aanwezigen geven aan dat de belangrijkste reden is dat ze worstelen met de zin van het leven. De rol van de kerk is uitgespeeld, God is dood, legt een vrouw van begin dertig uit. In een adem door noemt ze dat wetenschap de wereld nu eenmaal onttovert en ons leven zinloos maakt. Verschillende anderen haken aan.

Daar is ze weer, denkt filosoof Nanda van Bodegraven, de gedach...