Maakt muziek mens en maatschappij beter? In de loop der tijd hebben filosofen zich met grote scepsis over die vraag gebogen. Plato waarschuwde dat muziek gevaarlijke veranderingen in de samenleving kan veroorzaken. Eeuwen later wees Adorno op de schadelijke kracht van jazz, die ons tot tamme burgers zou maken.

Alicja Gescinska is ervan overtuigd dat muziek eerder een verheffende dan een verderfelijke kracht bezit en een grote rol kan spelen in onze persoonlijke en morele ontwikkeling. Daar st...

Het moederschap is een ervaring vol tegenstellingen: het is zowel alledaags als mysterieus, fascinerend, saai, komisch en rampzalig tegelijkertijd. De geboorte van haar kind maakte bij Rachel Cusk een reeks verwarrende gevoelens los, en ze ontdekte dat niets haar had voorbereid op de vreemde werkelijkheid van het moederschap. Een levenswerk is een leerschool in baby’s, borstvoeding, gebroken nachten en nooit meer alleen zijn. Het is een mijlpaal in de literatuur over het moederschap. Rachel...

De Bijbel is het belangrijkste boek van de westerse cultuur: voor

gelovigen is het de autoriteit die laat zien hoe te leven, voor

niet-gelovigen is het een van de grote werken uit de wereldliteratuur.

De verzameling teksten waar de Bijbel uit bestaat, maakt

deel uit van onze geschiedenis en identiteit en is op unieke wijze

verweven met onze taal en ons denken.

In De Bijbel. Een geschiedenis beschrijft John Barton minutieus

hoe de verhalen, wetten, spreekwoorden, profetieën, gedichten

en brie...

Op twee benen lopen definieert de mens als soort. Het bracht

ons vanuit het hart van Afrika naar verre delen van de wereld

als Alaska en Australië. Het bevrijdde onze handen én onze

geest. Toch weten maar weinig mensen hoe rechtop lopen precies

werkt, laat staan dat we inzien welke voordelen het ons oplevert.

In Lopen brengt neurowetenschapper Shane O’Mara een ode

aan het lopen: van de evolutionaire beginselen miljoenen jaren

geleden tot het meest recente onderzoek naar de mechanische

mag...

Van Rembrandts jeugd weten we weinig tot niets. Het intiemste

wat we van hem hebben is zijn werk, dat ook in die vroege jaren

al verbluft door de experimentele stijl, de intellectuele diepgang

en, vooral, de menselijkheid.

Voor zijn portret van de kunstenaar als jonge man heeft Onno

Blom, gelauwerd biograaf en zelf een echte Leidenaar, zich verdiept

in de wereld, het land, de stad, de steeg en het huis waarin

Rembrandt in 1606 werd geboren en de eerste vijfentwintig jaar

van zijn leven doorbr...

De almaar langer wordende reeks letters van de lhbtiq+-community wordt vaak samengevat als de regenbooggemeenschap. Maar deze ‘community’ bestaat uit talloze scenes en subculturen. Lhbtiq’ers vinden herkenning bij elkaar in hun strijd naar (zelf)acceptatie, maar er zijn onderling ook grote contrasten in hun ervaringen en de levens die ze leiden.

Voor SPECTRUM interviewde Haroon Ali bekende en minder bekende lhbtiq’ers. Ali onderzoekt wat hen bindt – en welke maatschappelijke kwesties...

Lange tijd hield Sytske van Koeveringe een lachlogboek bij, mateloos gefascineerd door het fenomeen. Wat is lachen? Toen zij recent het grote nieuws over een tumor in haar borst hoorde, greep zij automatisch terug naar haar ‘lacharchief ’, en zag dat lachen een weldadig contrast vormt met de wreedheid van een tumor. Vanaf dat moment is ze niet gestopt met schrijven: ‘Ik werk me helemaal te pletter omdat ik per ongeluk continu denk dat ik bijna doodga. Ik leef in een soort nu of nooit.’

Lachen en de tumor zijn op een behoorlijk speelse manier verweven. Een essay over de lach wordt afgewisseld met onder meer een dialoog van twee artsen die een biopt afnemen, een monoloog van Sytskes huisarts, een opsomming van wat allemaal groter, kleiner of precies 2,2 centimeter is. Sytske sluit af met een brief aan haar tumor, waarin ze hem uitnodigt voor een etentje. Dag nacht licht toch is een inspirerend werk van een jonge, sterke, vrijgezelle, autonome kunstenaar. Speels, levendig, leerzaam, troostend en heel krachti...

De economische crisis, de pandemie en de klimaatcatastrofe

hebben een deuk geslagen in ons (neoliberale) zelfbeeld als autonome

individuen. Overal klinkt de roep om meer ‘gemeenschapszin’.

Maar wat verbindt ons eigenlijk? Die vraag wordt meestal

beantwoord in termen van ‘normen en waarden’ of ‘nationale

identiteit’, en tegenwoordig zelfs onomwonden in termen van etniciteit

of ras.

Geïnspireerd door een breed scala aan kritische denkers, vindt

Thijs Lijster een alternatief in de ...