Deze verhaaltjes zijn van mijn land. Ik ben in Suriname geboren. Het land van de eeuwige zonneschijn. A. de Kom.Met bovenstaande woorden opent Anton de Kom zijn Anangsieh tories, zijn verhalen over de slimme, gewiekste spin die bekend is in de Surinaamse en West-Afrikaanse volkscultuur. De Kom, die in 1933 door de koloniale regering uit Suriname werd verbannen, gaf zijn eigen draai aan deze verhalen en vertelde ze aan zijn kinderen: over Asihmah de Bloeddrinker, Purperhard en de Rode Mier, en...

In 1976 brak in de chimpanseekolonie in Burgers’ Zoo in Arnhem een langdurige machtsstrijd uit tussen de drie sterkste mannen: Luit, Yeroen en Nikki. Frans de Waals onderzoek van dit conflict was uniek in zijn nauwkeurigheid en uitvoerigheid.

De Waal observeerde niet alleen, hij interpreteerde ook het gedrag van de chimpansees in termen van ‘menselijke’ emoties en drijfveren. Mede daardoor krijgt de machtsstrijd tussen deze mensapen de dramatische allure van een shakespeareaanse traged...

In ‘Vijf vrolijke verhalen’ verkent en verfrist Adriaan van Dis de thema’s die hem blijven bezighouden: de omgang met vluchtelingen zoals we die kennen uit ‘De wandelaar’; de rol van een goedwillende Europeaan, reizend door een conflictgebied in de Hoorn van Afrika; en de wanen van een door oorlogsherinneringen geplaagde vader. Ook bezingt hij het kustdorp van zijn jeugd – de plaats waar voor hem alles begon. Er wordt met een excentrieke dame in de tijd gereisd. Vijf keer wordt de...

‘Ik was tien jaar oud toen mijn moeder zich in oktober 1956 in de Regnitz verdronk. Op dat moment was mijn vader niet thuis. Minstens twee weken lang lag het lijk van zijn jonge vrouw in een koelcel, terwijl er vergeefs naar hem werd gezocht.’ Hij duikt ten slotte op. Voor het jonge meisje Natascha blijkt de terugkomst van haar Russische vader geen troost, maar het begin van een ijzingwekkende dwaaltocht door het naoorlogse Duitsland. Een treurige jeugd, alleen draaglijk omdat de oudere ...

Als student kunstgeschiedenis kwam Caro Verbeek in aanraking met een enorme variëteit aan prachtige neuzen: groot en klein, recht en gebogen, plat en puntig. In veel portretten bleken mar kante exemplaren nog eens extra te zijn aangezet door de kunstenaar. Hoewel het hedendaagse schoonheidsideaal anders doet vermoeden, werd een grote neus in het verleden gezien als een indicator van intellect, moed, karakter en status. Zo werd het doden masker van Dante gemanipuleerd om hem een echte ‘dich...

In 2012 kocht Tammo Schuringa op het Waterlooplein in Amsterdam een opmerkelijke ansichtkaart waarop een vliegende vis staat afgebeeld die een baby in de bek vasthoudt. De kaart bleek het startpunt van een wonderlijke zoektocht. In Verrukkelijke baby’s ontrafelt Schuringa aan de hand van oude volksverhalen de herkomst van baby’s. Wie rond 1900 goed oplette kon overal zuigelingen zien, zo dacht men vroeger: ze verscholen zich in eieren, kolen, bomen, bloemen en waterputten. En op 1 april z...

Frans Hals was naast Rembrandt en Vermeer een van de drie grote schilders van de zeventiende eeuw. Bovenal was hij de beroemdste portretschilder van zijn tijd. Kooplieden, regentessen, schutters, hele families en collega-kunstenaars stonden in de rij om zich door hem te laten portretteren. Waar zijn tijdgenoten kozen voor precisie, kenmerkte Hals’ stijl zich door levendigheid, zwier en beweging en een opzettelijk gebrek aan verfijning.

Steven Nadler voert de lezer mee in de roerige wereld ...

Victor E. van Vriesland (1892-1974) wilde bovenal een dichter zijn, maar groeide na de Tweede Wereldoorlog uit tot ‘het geweten van de Nederlandse letterkunde’ en zelfs tv-persoonlijkheid. De poëzie bleef hij niettemin beschouwen als de kern van zijn bestaan. Al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw was hij een veelbesproken, ongrijpbare figuur, een aristocratische bohemien, een bon vivant, die zichzelf ooit eens omschreef als een ‘opgewekte pessimist’. In zijn poëzie was hij vaa...

Het onderwerp kan bijna niet actueler. Hoe is het mogelijk dat de menselijke soort de grootste wetenschappelijke inzichten heeft verworven en tevens almaar meer nepnieuws, complottheorieën als QAnon en post-truth-retoriek produceert? In de eenentwintigste eeuw bereikt de mensheid nieuwe hoogten van wetenschappelijk inzicht – en lijkt tegelijkertijd haar verstand te verliezen. Rationaliteit legt de belangrijkste instrumenten voor rationeel denken uit, leidt de lezer door de basisprincipes v...