Er is geen bewijs dat de ‘kunstenaars’ van de grotten van Lascaux mannen waren. Zoals er ook geen bewijs is dat alleen mannen op bizons joegen of dat technische vooruitgang in de vroegste landbouw enkel aan mannen te danken is. Wél is duidelijk dat onze kijk op de geschiedenis mannelijk bepaald en patriarchaal is.

Toen in de negentiende eeuw de prehistorie voor

het eerst als periode werd bestudeerd, werd de blik

daarop ontwikkeld door mannen. Zij projecteerden

de stereotypen van hun tijd...

Oude kaarten, of ze nu getekend zijn, met de hand

ingekleurd of gedrukt, laten een wereld zien die ver

weg lijkt. Maar is dat zo?

In de Universitaire Bibliotheken Leiden bevindt

zich een rijke collectie oude kaarten en atlassen die de

Leidse verzamelaar Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis

honderdvijftig jaar geleden aan de universiteit schonk.

Een groot aantal kaarten in deze collectie beeldt

grenzen af. Grenslijnen, waterlinies, riviergrenzen,

staatsgrenzen, dijken en sloten, zelfs de grens

tu...

De invloed van de Frankfurter Schule, een groep Joods-Duitse intellectuelen die onder anderen bestond uit Theodor W. Adorno, Max Horkheimer, Erich Fromm, Herbert Marcuse en Walter Benjamin, op de hedendaagse filosofie en cultuur kan nauwelijks overschat kan worden. Vandaag de dag staan deze denkers weer volop in de aandacht: rechts-radicale bewegingen zien hen als de bron van woke, politieke correctheid en andere euvels, terwijl hun scher...

Iedereen die wel eens aan verhitte discussies deelneemt, kan bevestigen dat de politiek terug is in het dagelijks leven en dat debatten over corona, ‘wokeness’ en identiteit al lang buiten de oevers van X (Twitter) zijn getreden. Na een tijdperk van postpolitiek, waarin technocratisch bestuur plaatsvond terwijl burgers hooguit vanaf de bank commentaar konden leverden, staat inmiddels bijna álles onder politieke hoogspanning.

Anton Jäger muntte hiervoor de term ‘hyperpolitiek’. Hij me...

Gaius Plinius Secundus maior (23-79) stelde een unieke encyclopedie samen. Hij biedt een overzicht van de antieke kennis, gebaseerd op honderden Griekse en Romeinse bronnen. In zevenendertig boeken beschrijft hij zo ongeveer alles: van geografie en kosmologie tot flora en fauna. En van geneeskunde en delfstoffen tot kostbaar gesteente. In deze nieuwe bloemlezing uit zijn schatkamer van kennis: dieren. Welke dieren kenden de Romeinen? Wat waren hun eigenschappen? Alle grote en kleine dieren va...

Pompeii, bedolven na een explosie van de Vesuvius in 79 n.Chr., blijft de belangrijkste bron voor onze kennis van de dagelijkse praktijk in het Romeinse Rijk. In dit opzienbarende boek reconstrueert Mary Beard het stedelijk leven aan de hand van de archeologische resten. Wat zeggen die over het leven toen, over seks en politiek, voedsel en religie, slavernij en geletterdheid? Pompeii staat vol verrassende details: het systeem van eenrichtingsverkeer, de verfpotten die door schilders zijn acht...

Lorca (1898-1936) behoorde tot de Generatie van ’27, een stroming in de Spaanse poëzie die de metafoor weer tot stuwende kracht van de dichtkunst maakte. Hij publiceerde een eigenzinnige bundel over de zigeuners, de Romancero gitano, en reisde naar New York, waar hij de zwarte cultuur leerde kennen. Lorca mat zich ook met de Arabische poëzie en voordat hij door fascisten werd vermoord, schreef Lorca nog het openlijk homoseksuele Sonnetten van de donkere liefde.

Hoewel zijn werk modernist...

Vitruvius hielp Caesar door belegeringswerktuigen voor hem te ontwerpen,

en keizer Augustus door diens aquaducten te restaureren.

De invloed van dit boek is eeuwenlang groot geweest. Da Vinci,

Michelangelo, Rafaël, Dürer: allemaal lazen ze het Handboek bouwkunde.

Bouwmeester Vitruvius was de eerste die een boek schreef over

architectuur. Het is ook het enige bewaard gebleven boek op dat gebied

uit de oudheid. Alle soorten bouwwerken komen aan de orde:

tempels, verdedigingswerken, theaters, ...

Frederick Douglass werd geboren als Amerikaanse slaaf en leerde zichzelf lezen en schrijven. Hij werd een gedreven strijder tegen de slavernij, briljant schrijver, journalist en spreker, wiens speeches het abolitionisme aanwakkerden. In zijn jeugd werd hij lichamelijk en geestelijk mishandeld, maar door zijn ijzeren wil werd hij een belangrijk voorvechter van zijn volk.

In deze autobiografie schetst hij een indringend beeld van zijn ellendige leven als slaaf, en een adembenemend beeld van zij...

Fik Meijer, de populairste classicus van Nederland, vertelt voor het eerst zijn eigen verhaal. Hij schrijft zeer aanstekelijk over zijn liefde voor de raadselachtige, grillige zee die in de klassieke oudheid het centrum van de wereld was: de Middellandse Zee. De zee is tevens het onderwerp van diverse lieux de mémoire die onze verslaggever vanuit de oudheid presenteert.

Aan bod komen allereerst Fik Meijers eigen belevenissen in en op de Middellandse Zee, die bij hem de interesse voor maritie...