Is de evolutie niets anders dan een domme samenloop van toevalligheden vanaf de oerknal en overleving van de meest geschikten? Komt daar geen geest en bewustzijn aan te pas, zoals de huidige aanhangers van het neodarwinisme schijnen te denken? Of is er vanaf de oerknal een geestelijk initiatief werkzaam, een creatieve macht, die de evolutie voor zich uit stuwt in de richting van een steeds scherper en breder bewustzijn? Is het mogelijk dat deze creatieve macht een deel is van de natuur zelf, ...

In dit boekje behandel ik het begrip ‘phronesis’, praktische wijsheid, het onderkennen van de juiste deugden en de uitvoering daarvan, toegespitst op de specifieke omstandigheden van een situatie. Ik probeer instrumenten te ontwikkelen om dat te ondersteunen, op basis van de meervoudige causaliteit van Aristoteles en het begrip ‘script’, en geef enkele voorbeelden ervan. Dat helpt om in kaart te brengen wat een rol speelt in een bepaalde situatie, om daarop de keuze van deugden te bas...

Er zijn mensen die denken dat er in de kosmos Iets bestaat, een praktisch stelsel met een onnavolgbare creativiteit en intelligentie met harmonische structuren. Een unieke essentie waaruit alles en allen zijn voortgekomen. De stoïcijnse filosoof Seneca (geboren tussen 8 en 1 v. Chr.) was zo’n ietsist avant la lettre, dus voordat dit begrip bestond. In dit boek worden het godsconcept van het stoïcijnse ietsisme en de kern van de boeiende theologie van de beroemde en verguisde Harry Kuiter...

We schuiven vaak de schuld van iets af op de overheid, familie, buren, e.d., terwijl we zelf de hoofdoorzaak zijn. We zijn vaak slachtoffers in plaats van doeners die tegenslag incasseren en zelf verantwoordelijkheid nemen zich te weren en verdere tegenslagen te voorkomen. Schuld is een complex begrip dat enige uitleg vergt, en oefening in het vellen van een wijs oordeel.

Dit boek is een hommage aan de filosoof Hubert Dethier, die we zeker in de rij kunnen plaatsen van denkers als Jaap Kruithof, Hans Achterhuis en Etienne Vermeersch. Om te beginnen is het zeker geen chronologische biografie. Het is daarentegen wel een verhaal waarin het leven van Hubert Dethier verweven wordt met de geschiedenis van zijn denken. Een denken dat zich situeert in de tweede helft van de vorige eeuw en het begin van de huidige eeuw en zich moeiteloos projecteert naar de toekomst. O...

Dit kleine boekje maakte de Nederlandsehistoricus Johan Huizinga (1872-1945) tot eenpublieke figuur van Europees formaat. In deschaduwen van morgen verscheen in 1935,toen Hitler in Duitsland twee jaar aan demacht was, Stalin in Rusland het bewindvoerde en Mussolini Itali

"Een schitterend ongeluk", zo heette destijds in 1993 de zevendelige televisieserie, waarin zes wetenschappers hun visie gaven over de menselijke evolutie. Is de mens een schitterend maar toevallig ongeluk? In antwoord op deze vraag probeert dit boek iets te zeggen over een mogelijke toekomst van mens en wereld. Dit gebeurt aan de hand van het baanbrekende werk van Teilhard de Chardin, dat bezien - en hier en daar herzien - wordt in het licht van de huidige politieke, economische en culturele...

In deel I van ‘Een studie over de slechtheid van de staat’ (2016) stond de filosofische onderbouwing van het vrijheidsideaal centraal. In deel II (‘kapitalisme en socialisme’) wordt gesteld dat politiek individualisme ook werkbaar is en dat het vrijemarktkapitalisme tot de hoogst mogelijke levensstandaard leidt. Steeds wordt speciale aandacht besteed aan de positie van de zwakkeren, omdat armoedebestrijding en emancipatie de meest gebruikte argumenten zijn voor een ste...

Laten we streven naar een wereld

waarin mensen overal vrij kunnen dansen op straat.

De vrijheden van de liberale democratie die het leven de moeite waard maken blijken breekbaar en lopen gevaar. Tegelijkertijd hangt de ecologische crisis als het zwaard van Damokles boven onze hoofden.

De vlijmscherpe en soms vrolijke cultuurfilosofische essays in Recalcitrant laten de worsteling met de wanhoop daarover zien en zijn tegelijkertijd een recalcitrante poging tot constructief dwarsdenken. Recalcit...

‘Of wij hoog of laag springen, wij Nederlanders zijn allen burgerlijk,’ zei Johan Huizinga. Volgens deze historicus gold dat ook voor de filosofen in ons land. Zelfs voor Erasmus, die de machthebbers in zijn tijd flink tegen de schenen schopte. Het gold zelfs voor Spinoza, wiens filosofie in ons land eeuwenlang is verketterd. Het kan best dat wij allen burgerlijk zijn, maar dan toch van een bijzondere soort. In dit boek volg ik een aantal filosofen, van de eerste tekenen van eigenzinnig d...