De apostel Paulus staat sinds de eeuwwisseling in het middelpunt van de filosofische belangstelling. Denkers als Taubes, Badiou, Agamben en Žižek - en eerder al Heidegger - vinden in Paulus' brieven grondwoorden voor een nieuwe manier van denken over de wereld, de tijd en de geschiedenis, maar ook over de levenskunst, het recht en de politiek. Zij laten tevens zien hoe Paulus' brieven niet alleen aan de basis staan van ervaringen die kenmerkend zijn voor onze cultuur, zoals het nihilisme en...

‘Südtirol ist nicht Italien!’ Wie vanuit Oostenrijk over de Brennerpas Italië binnenrijdt, zal deze leus nog regelmatig op huizen of spandoeken aantreffen. Na de Eerste Wereldoorlog, waarbij het eerste land tot de verliezers en het tweede tot de overwinnaars behoorde, werd Tirol in tweeën geknipt en werd de zuidelijke helft Italiaans, zonder dat de bevolking hierop enige invloed had. Mussolini streefde vervolgens naar Italianisering, die uitmondde in de voor Zuid-Tirolers onmogelijk...

In de negentiende eeuw stond geschiedenis in hoog aanzien. Talloze geschiedbeoefenaars togen aan het werk om zo veel mogelijk historische kennis te vergaren en in te zetten tot nut van de natie, de regio of zelfs de eigen familie. Pieter Huistra volgt hun bezigheden in Bouwmeesters, zedenmeesters op de voet: in kelders en op zolders als zij oude documenten zoeken, op akkers en in het veld als zij oude scherven vinden, maar ook in de collegezaal waar zij karakter bij hun studenten proberen aan...

In de rangorde van de fascistische en nationaal-socialistische propaganda stond het woord vooraan. Eerst het gesproken woord; onmiddellijk daarna volgden stromen kranten, tijdschriften, brochures en duizelingwekkende stapels bruine boeken. Het boek werd niet zelden vergeleken met een zwaard, een wapen in dienst van de politieke strijd. Welke publicaties gebruikten het fascisme en nationaal-socialisme om hun idealen te verwezenlijken? Wie waren daarvan de auteurs en de uitgevers? Welke boekhan...

Geen begrip van Freud is zo intensief bediscussieerd en zo omstreden als de doodsdrift. Maar wat erover is geschreven, verdwaalt vaak in diepzinnigheden zonder samenhang. De Leuvense filosoof Paul Moyaert pakt het anders aan door duidelijk te maken wat in dit begrip voor Freud zélf op het spel stond.

Doodsdrift staat bij Freud volgens Moyaert niet voor een doodsverlangen, maar doelt op die weerbarstige krachten in het leven die zich tegen het leven verzetten. Leven moet niet worden begrepen ...

Tweehonderd jaar geleden, in maart 1815, aanvaardde Willem Frederik van Oranje het koningschap over het verenigd koninkrijk van Noord en Zuid en het hertogelijk gezag over Luxemburg. Deze vereniging van de Nederlanden onder één scepter was de afronding van een ingewikkeld proces dat eind 1813 werd ingezet. Het was onderdeel van de reorganisatie van Europa na Napoleon, zoals die vorm kreeg tijdens het Congres van Wenen.

Wilfried Uitterhoeve gidst de lezer door de verschillende fasen van de ve...

Velen kennen Slavoj Žižek door zijn snedige interventies in de politieke discussie of als 'academische rockster'. Daarbij wordt soms vergeten dat hij een belangrijk filosoof is die in dialoog met de grote denkers uit de geschiedenis een filosofische antropologie heeft ontwikkeld. Daarin verschijnt de mens steevast als een onverbeterlijk ideologisch dier, blind gefascineerd door de macht waaraan hij is onderworpen, maar ook als een subject dat, in 'diabolische' vrijheid, zijn eigen lot kan b...

Het IJsselmeer is de binnenzee van Nederland:

een weidse ruimte met vele gezichten

en een bewogen geschiedenis, die grotendeels

schuilgaat achter hoge dijken. Tot de

aanleg van de Afsluitdijk was het een open

zeearm, met eb en vloed, met zout en zoet

water en af en toe een watersnood. Deze

zeearm was de levenslijn voor Amsterdam,

totdat door verzanding de neergang inzette.

In de afgelopen eeuw was het IJsselmeer

toneel van een heroïsch landaanwinningsproject:

de aanleg van de IJsselmeerpolders,

aanvankelijk als landbouwareaal, later ...

Volgens Heidegger kunnen we niet aan het denken van Nietzsche voorbijgaan op straffe bevangen te blijven in verouderde en onwezenlijke vraagstellingen. Al in zijn dissertatie uit 1987 nam Gerard Visser deze aanwijzing ernstig. Sindsdien bepleit hij een dubbele lezing van Nietzsches werk. Door de radicale wijze waarop zij haar ten einde denkt, houdt deze filosofie ons nihilistische consequenties van de Europese metafysica voor, maar zij bevat ook bevrijdende motieven die vooruitwijzen.De studi...