We leven in de Nieuwe Middeleeuwen, stelt intellectueel geschiedkundige Frank Ankersmit. Die middeleeuwen zijn immers in veel opzichten teruggekeerd in ons politieke systeem. En niet alleen onze democratie is de terugval nabij, ook onze cultuur heeft haar beste tijd gehad. De mogelijkheden van onze culturele vormen zijn eindig. De erfenis is - onherroepelijk - op.Deze tegendraadse boodschap is kenmerkend voor Ankersmit. Naarmate hij ouder wordt, wordt hij steeds linkser. Als zijn collega's vi...

Omstreeks 1643 toonde de Italiaanse natuurkundige Torricelli aan dat er lege ruimte bestond. Het was mogelijk een vacuüm te creëren in een glazen buis.Maar wat zat er eigenlijk in die lege buis? Het Niets zelf? Het was een beangstigende gedachte. De natuurwetenschap werd geconfronteerd met een onverklaarbare maar bovenal zorgwekkende bevinding die diepe wijsgerige en existentiële wortels bleek te hebben.Terwijl wetenschappers concludeerden dat het heelal heel veel 'niets' bevat, beschreef ...

Het onderwijs vormt niet: het vervormt. Dat komt doordat het uitgaat van verkeerde aannames. Neem de aanname dat je eerst jarenlang moet leren voor je kunt meedoen aan het maatschappelijk leven, of de aanname dat kennisverwerving het best in kleine brokjes gebeurt, waarbij je voortdurend toetst. Dit alles leidt tot een cultuur waarin alles meetbaar moet zijn en waarin diploma's je gevoel van eigenwaarde kunnen maken of breken. Dit zijn ideeën die meer kwaad doen dan goed.

Het onderwijs kan z...

Een fles gevuld met benzine. Een doosje stormlucifers.

Met deze twee attributen staat Frans Hultermans bij de voortuin van zijn aartsvijand. Zijn bewegingen worden nauwgezet gevolgd door de man die de ‘Lenin van de Kruidenbuurt’ wordt genoemd. Frans strijkt de lucifer af…

Als lid van de maoïstische actiegroep Rode Jeugd komt Frans in opstand tegen de gevestigde orde. Het wereldwijde kapitalisme moet omver worden geworpen, te beginnen bij het Philips-concern, op een steenworp afstand va...

In de ‘Hal van de acht wijzen’ in de Sankeientuin (Yokohama, Japan) staan de standbeelden van grote leraren van de mensheid: Boeddha, Confucius, Jezus en enkele Zenleraren. Onder hen is ook het beeld van Socrates. Voor Kenzo Adachi, die de hal bouwde, was Socrates vooral een spirituele leider, een levensgids, een voorbeeld van deugd, wijsheid en geluk.

Bij welke filosofische traditie je ook te rade gaat, overal kom je Socrates tegen. Sommigen noemen hem de vader van de filosofie, anderen ...

‘Socratic Design stelt de fundamentele vragen: Welke wereld houd je voor mogelijk? Wat is je mensbeeld? Waar optimaliseer je voor? Humberto Schwab heeft me geleerd vooronderstellingen bloot te leggen, een gezamenlijke taal te ontwikkelen en van daaruit aan complexe vraagstukken te werken.’

- Marleen Stikker (Waag Society)

Zijn we dom? Hoe kan het dat we smart houses, smart acties, smart cars, smartphones en smart cities hebben ontwikkeld, maar dat we zelf niet smart denken, ondanks al onz...

Tijdens de eerste bijeenkomst van een cursus over hedendaagse filosofie vertellen de deelnemers waarom ze meedoen. Enkele aanwezigen geven aan dat de belangrijkste reden is dat ze worstelen met de zin van het leven. De rol van de kerk is uitgespeeld, God is dood, legt een vrouw van begin dertig uit. In een adem door noemt ze dat wetenschap de wereld nu eenmaal onttovert en ons leven zinloos maakt. Verschillende anderen haken aan.

Daar is ze weer, denkt filosoof Nanda van Bodegraven, de gedach...

‘Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het’, de neerslag van de twee gesprekken die Wim Brands voerde met de toenmalige Denker des Vaderlands René Gude, beleefde vele herdrukken en kent veel dankbare lezers. Juist als de dood voor de deur staat, blijken filosofische vaardigheden handig om de gemoedsrust te bewaren.

Nu verschijnt dit unieke gesprek van twee vrienden over de naderende dood en de waarde van het leven in het Engels. Zo kunnen ook niet-Nederlandssprekenden een hart onder de ...

‘De menselijke beschaving behoeft voor haar voortbestaan niet meer te doen dan het zorgvuldig beheren van de natuurlijke koolstofcyclus.’

Met films als Cléo de 5 à 7 en documentaires zoals Daguerréotypes of Les Glaneurs et la Glaneuse gaf Agnès Varda (1928-2019) een stem aan gemarginaliseerde groepen in de maatschappij en zette ze zich in voor de positie van vrouwen in Frankrijk. Door regisseren te mengen met kunst en literatuur kon ze het feminisme verlossen van de theorie en overzetten naar ervaring.

Hanne Schelstraete, Katrien Schaubroeck, Johannes De Breuker en Aurélie Debaene belichten de belangrijkste thema’s van h...