In de late middeleeuwen (1000-1500) trokken miljoenen Europeanen als pelgrim naar heilige plaatsen. Bij het graf van een heilige baden zij om vergeving van hun zonden, om gezondheid, om voorspoed of om nakomelingen, om daarna gereinigd en gesterkt weer huiswaarts te keren. Dit romantische beeld van de middeleeuwse bedevaart bestaat zelfs nu nog, maar is verre van reëel.De middeleeuwse bedevaart is een ongelooflijk complex verschijnsel, alleen al de motieven om een bedevaart te ondernemen war...

Ongetwijfeld is de twaalfde eeuw een van de boeiendste perioden uit de westerse beschavingsgeschiedenis. Het was een tijd vol creatieve vernieuwing. Een periode waarin de ontmoeting tussen twee invloedrijke denkers plaatsvond. De dialecticus Abélard benaderde de werkelijkheid rationeel, de mysticus Bernardus van Clairvaux hechtte alleen waarde aan religieus-intuïtieve kennis. Tussen beide genieën had het tot een vruchtbare dialoog kunnen komen. Het liep evenwel uit op een regelrechte conf...

Kennis-maken bevat een selectie van Middelnederlandse artesteksten, dat wil zeggen teksten die gericht zijn op het overdragen van kennis over wetenschap, gezondheid en techniek. Deze non-fictie literatuur biedt een goede toegang tot de denk- en leefwereld van onze middeleeuwse voorouders. De oorspronkelijke teksten gaan vergezeld van een vertaling in modern Nederlands en worden uitvoerig ingeleid en toegelicht door specialisten op het gebied van de artesliteratuur. Lezers van nu kunnen in dez...

De preek is een belangrijk genre in de Middelnederlandse literatuur en kan wat betreft omvang en gevarieerdheid de vergelijking met de middeleeuwse preekliteratuur in andere volkstalen goed doorstaan. Naar verhouding is er echter weinig onderzoek naar verricht. Deze bundel is bedoel als nadere kennismaking met de Middelnederlandse preek. Het inleidende overzichtartikel bespreekt de Middelnederlandse preek als een religieus tekstgenre dat tot op zekere hoogte aan andere wetten gehoorzaamt dan ...

De Egmondse Annalen (ontstaan c. 1110-1205) vormen het oudste Hollandse geschiedwerk, en een hoofdbron voor de vroege graventijd. In deze editie wordt, aan de hand van het originele handschrift, de ontstaansgeschiedenis van de tekst geanalyseerd. Twee zelfstandige geschiedwerken (de 'Annalen van Xanten' en een biografie van Thomas Becket) zijn, overeenkomstig de bedoelingen van de annalisten, in de tekst opgenomen. Een vertaling in modern Nederlands en historische annotatie maken deze belangr...

De Romeinen, de Franken en de Noormannen noemden het Nederlandse kustgebied ‘Frisia’. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In ‘De Friezen’, dat deel uitmaakt van de serie ‘Middeleeuwse geschiedenis van de Lage Landen’, brengt Van der Tuuk de vroegste geschiedenis van de kuststreek tot leven. Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Zich baserend o...

Met zijn boek ‘De Tempeliers’ brak Dan Jones in 2019 door bij het Nederlandstalige publiek. In de twaalfde eeuw richtten negen ridders de Orde van de Tempeliers op. De broederschap moest de pelgrims in het Heilige Land beschermen. De pelgrims legden een gelofte van armoede en gehoorzaamheid af, en werden daardoor in 1129 erkend door de kerk. Verenigd onder het rode kruis trokken ze ten strijde in de naam van God. In ‘De Tempeliers’ vertelt Dan Jones de geschiedenis van de grootste rel...

Aan het begin van de middeleeuwen breidt het aantal lepragevallen zich in Europa sterk uit. Dat is zorgwekkend vanuit een medisch, maar vooral ook vanuit een religieus standpunt. Lepra wordt gezien als een straf van God en het resultaat van een zondig leven. Zonde is besmettelijk, dus wordt geprobeerd de leproos zoveel mogelijk te isoleren in speciale inrichtingen, leprozerieën.

De ziekte van Lazarus - Lepra in de middeleeuwen vertelt over maatschappelijke uitsluiting, vooral op initiatief v...

In 1458 werd Enea Silvio Piccolomini (1405-1464) in Rome verkozen tot paus Pius II. In die tijd werd hij achtervolgd door demonen uit zijn verleden. In zijn jeugd leidde hij een liederlijk leven, verwekte hij buitenechtelijke kinderen, en rebelleerde hij zelfs tegen de pauselijke almacht. Maar niets bezorgde hem zoveel verdriet en schaamte als de erotische novelle die hij destijds had geschreven, Een verhaal van twee geliefden. Dit verhaal, wellicht gebaseerd op ware gebeurtenissen, was intus...