Huiselijke taferelen werpt een geheel nieuw licht op de beeldenrijkdom van de Hollandse Gouden Eeuw. Uitgangspunt is de stelling dat schilderijen, architectuurtekeningen en andere visuele producten een vorm van kennis belichamen. Die kennis is samengebald in de kunst van het bouwen, het schilderen en de poëzie, maar ook in de wijze waarop burgers in de stad samenleefden of hoe men een huwelijk inrichtte. Een diepgaand onderzoek naar de verbeelding van het huiselijk leven in werken van Simon ...

Martin Heideggers meesterwerk Zijn en tijd uit 1927 is en blijft een boek dat zowel leken als beroepsfilosofen prikkelt en intrigeert. Voor elke generatie lezers rijst echter ook opnieuw de vraag hoe greep te krijgen op dit bergmassief. De filosoof Paul Heeffer herleest in Ontologie en subjectiviteit Heideggers geschrift vanuit een specifieke vraagstelling. Centraal daarbij staat het subject, een begrip dat sinds de moderne tijd een belangrijke plaats inneemt in de continentale wijsbegeerte. ...

Het is dit jaar 25 jaar geleden dat de Franse filosoof Michel Foucault overleed. Zijn naam en faam dankte hij in de jaren zestig en zeventig onder de jongere generaties aan zijn kritiek op de menswetenschappen, zoals criminologie, pedagogie, psychologie en psychiatrie. Hij zag in deze vorm van kennis de macht aan het werk en trok de wetenschappelijkheid van deze disciplines openlijk in twijfel. Het was Rudi Visker die in zijn boek Michel Foucault en de menswetenschappen (1990) nauwgezet het t...

In De vraag naar de techniek onderwerpt Martin Heidegger de gangbare opvatting van techniek, die haar voor een louter instrument in de handen van de mens houdt, aan een kritisch onderzoek. Deze ondervraging resulteert in een meer oorspronkelijk begrip, dat een indrukwekkend licht werpt op de aard van de moderne techniek. Heidegger karakteriseert haar als een 'opvorderend ontbergen', dat van al wat ermee in aanraking komt, verlangt dat het terstond ter plekke ter beschikking staat.

In dit verb...

Oprecht gelogen gaat over het grensgebied tussen feit en fictie, over boeken die tegelijk autobiografie én roman zijn, autofictie dus. Lut Missinne stelt niet de auteur centraal, maar richt de aandacht op de tekst, op de retorische strategieën en het effect daarvan op de lezer. Vragen die doorgaans aan literaire teksten worden gesteld, past zij toe op autobiografische verhalen: Hoe kunnen we de werkelijkheid in een verhalende vorm weergeven? Hoe belangrijk is stijl daarbij? Waarin liggen pr...

In zijn hoofdwerk Waarheid en methode verzet Hans-Georg Gadamer zich tegen de opvatting dat kennis en waarheid alleen bereikbaar zijn via streng wetenschappelijke methodes. In plaats daarvan verdedigt hij de praktijk van het interpreteren, die zowel in het dagelijks leven als in de wetenschap het onvermijdelijke uitgangspunt vormt van de zoektocht naar kennis en waarheid.

Sleutelbegrip bij Gadamer is Verstehen (verstaan): 'direct deelhebben aan het leven, zonder de theoretische bemiddeling do...

Geënthousiasmeerd door Darwin en de Duitse embryologie trokken aan het eind van de negentiende eeuw Nederlandse ontwikkelingsbiologen vanuit hun nieuwe laboratoria naar buiten. Hun leidsman was Pieter Harting: dankzij hem bekeken en vergeleken studenten onder de microscoop nauwkeurig de ontwikkelingsstadia van verschillende plant- en diersoorten. Konden zij sporen van het evolutionaire verleden vinden in de wijze waarop flora en fauna zich nu ontwikkelden?

Vanaf 1872 reisden Nederlandse stu...

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de verslaggeving door de nazi's strak geregisseerd. Propagandaminister Joseph Goebbels riep Propaganda-Kompanien in het leven, speciale legereenheden die gewapend met pen, camera, microfoon of schetsblok de strijd op de voet volgden. De berichtgeving van deze soldaat-journalisten was erop gericht de opinie van het thuisfront af te stemmen op die van het regime.Nadat Hitler in 1941 de Sovjet-Unie was binnengevallen, riep hij ook Nederlanders op de strijd aan...

Literatuur is aan het begin van de 21e eeuw springlevend. Dat blijkt uit verkoopcijfers, maar bijvoorbeeld ook uit de populariteit van festivals. In vele vormen is literatuur verbonden met, of verhoudt ze zich tot andere media. Door mondialisering en migratie houden verschillende culturele groepen zich met literatuur bezig, in een veranderend Nederland, in een veranderend Europa. Dat heeft de vraag des te klemmender gemaakt hoe we goed en gevoelig kunnen lezen - als een essentieel onderdeel v...