Hoe kan het dat teksten van bijvoorbeeld Aristoteles na 2400 jaar nog steeds beschikbaar zijn, terwijl er van andere filosofen nagenoeg niets bewaard is gebleven? De lange, vaak moeizame weg die de kennis tot vandaag de dag heeft afgelegd, blijft vaak onbekend.'De sleutel tot Aristoteles' schetst de overlevering van wetenschap en filosofie sinds de oudheid tot het verschijnen van gedrukte boeken. Willem van Moerbeke en de werken van Aristoteles spelen daarbij een centrale rol. Als man uit de ...

Vertaling: Hans van Munster†

Geheel herzien door Pieter van Reenen

Eindredactie en verklarende noten: Udo Doedens, Pieter van Reenen en Pieter Vos

Nawoord: Pieter Vos

In het voor Europa gedenkwaardige jaar 1848 verschijnt niet alleen Het communistisch manifest van Karl Marx maar ook 'Christelijke toespraken' van Søren Kierkegaard. Geïnspireerd door gebeurtenissen in Parijs klinkt in dat jaar in heel Europa de roep om hervormingen, zoals persvrijheid, een nationale grondwet en parlementaire de...

Er bestaat geen monastiek geschrift in het Latijnse Westen dat zo richtinggevend is als de 'Regel' voor monniken van Benedictus van Nursia (ca. 480-550). De schrijver is ons bekend vanuit de 'Dialogen' van paus Gregorius de Grote (ca. 540-604), waar Benedictus uitgebreid geportretteerd wordt in het tweede Boek. In zijn 'Regel' schetst Benedictus een uiterst evenwichtige synthese tussen het vroeg-Egyptische kluizenaarsideaal en het koinoniagemeenschapsmonnikendom van Basilius en Augustinus. Ee...

Zomaar uit het niets komen ziekte, sterven en dood een leven binnen. Vage buikklachten en een onbestemd gevoel, daarmee gaat Paul (61) naar de dokter. Hij heeft uitgezaaide kanker en is niet meer te genezen.

'Sterven als een stoïcijn' laat zien hoe Paul en zijn vrouw Marja op stoïcijnse wijze met de ziekte 'dealen'. Daarbij komen vragen aan de orde als: Wat kan je helpen om met een aangekondigde dood om te gaan? Hoe communiceer je met artsen, met vrienden en met elkaar? Wat is kwaliteit van ...

Vertaling Alberic Bruschke ocso, Liesbeth Dullaert, Maria van Mierlo, Remco van Mulligen, Hans van Raalte, Jo Vossen, Karel Wiecherink

Inleiding Mirko Breitenstein

Thuis is ongetwijfeld één van de mooiste contemplatieve traktaten die het westerse monnikendom rijk is. Deze anonieme cisterciënzertekst uit de late twaalfde eeuw, traditioneel aan Bernardus van Clairvaux toegeschreven, is in werkelijkheid een compilatie van teksten van verschillende herkomst, die niettemin één geheel vormen. ...

Jan Amos Comenius (1592-1670) staat bekend als grondlegger van de didactiek en de pedagogiek. Zijn 'Allesomvattende onderwijsleer' heeft daaraan sterk bijgedragen en is een echte 'klassieker'. Met de titel wil Comenius zeggen dat zijn onderwijsleer veelzijdig en volledig is, toegankelijk voor mensen van alle leeftijden en uit alle lagen van de bevolking om zich te ontwikkelen tot evenwichtige personen. De onderwijssituatie die hij beschrijft is achterhaald, maar de onderwerpen die hij bespree...

Vertaald door Paul Verdeyen s.j.

Inleiding en annotatie door Guerric Aerden ocso en Joost Baneke

Onder redactie van Krijn Pansters en

Guerric Aerden ocso

Dat Willem van Saint-Thierry - de uit Luik afkomstige monnik en mysticus - goed op de hoogte was van de theologische problemen van zijn tijd, bewijst zijn in 1127 geredigeerd traktaat, 'Sacrament van het altaar'. In de lijn van de innige eucharistische vroomheid van zijn geboortestad, gaat hij dieper in op wat dit 'Geheim van het geloof' ons t...

Zijn wij intoleranter aan het worden? De gevoeligheid van mensen voor afwijkende meningen of manieren van leven is zeker sterker geworden. Hoe kan een samenleving omgaan met wat voor mensen heilig of onaantastbaar is in tijden van multiculturalisme? Intolerantie is moeilijk te verkopen, maar alles tolereren kan evenmin.

Het begrip tolerantie kent een lange geschiedenis waarin politiek en religie op allerlei manieren met elkaar vervlochten zijn. Wat is de oorsprong van het begrip en hoe valt h...

Vertaald en toegelicht door Christiaan Caspers

Het kleine broertje van Plato's 'Symposium', en de verre voorloper van Tomas Vinterbergs 'Festen', Virginia Woolfs 'Mrs Dalloway' en Herman Kochs gelijknamige succesroman - zo zou je de novelle 'Het diner' van de Griekse schrijver Xenophon (4e eeuw v.Chr.) kunnen omschrijven. De schatrijke Kallías geeft een feest voor zijn jeugdige vriendje Autólykos en nodigt daarvoor een bont gezelschap uit. Voor professioneel entertainment is gezorgd: er is ...

Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Piet Gerbrandy

Toen de Romeinse filosoof en politicus Boëthius in het jaar 523 ter dood werd veroordeeld door koning Theoderik, besloot hij de hem resterende tijd te besteden aan het schrijven van een boek. 'Troost in filosofie' is een fascinerend, experimenteel en aangrijpend werk, waarin de verteller in zijn cel bezoek krijgt van Filosofie, die met hem discussieert over wat er in het leven echt toe doet en welke bewegingsruimte de mens h...