Pompeii, bedolven na een explosie van de Vesuvius in 79 n.Chr., blijft de belangrijkste bron voor onze kennis van de dagelijkse praktijk in het Romeinse Rijk. In dit opzienbarende boek reconstrueert Mary Beard het stedelijk leven aan de hand van de archeologische resten. Wat zeggen die over het leven toen, over seks en politiek, voedsel en religie, slavernij en geletterdheid? Pompeii staat vol verrassende details: het systeem van eenrichtingsverkeer, de verfpotten die door schilders zijn acht...

Nederland vormde in de zestiende eeuw met Erasmus de bakermat van het humanisme. Daarna is het sterk geëvolueerd, tot het wereldwijd gedeelde gedachtegoed van nu. De oudste omschrijving van umanista stamt uit de vijftiende eeuw: iemand met veel kennis van klassieke teksten. Vanaf de negentiende eeuw wordt dat vertaald als: iemand die zich in zijn wereldbeschouwing laat leiden door de oudheid en niet door het gezag van de kerk. De hedendaagse versie leunt sterk op het ideaal van vrijheid: om ...

‘Er zijn mensen die zo beroemd zijn dat je niet verwacht ze ooit te ontmoeten, het is alsof ze leven in een ander universum. […] Ook kunstenaars kunnen dat effect hebben, maar dan op een bijzondere manier. Bij hen is hun werk bekender dan hun uiterlijk. Anselm Kiefer is meer dan alle andere kunstenaars van onze tijd zo’n kunstenaar, omdat zijn werk zo monumentaal is, zo geladen met tijd, zo beladen met geschiedenis, terwijl het private, kleine en persoonlijke compleet ontbreekt.’Aan h...

Het werk van Jankélévitch is ten onrechte nauwelijks in het Nederlands vertaald. In Frankrijk behoort hij tot de meest vooraanstaande filosofen van de vorige eeuw, mede dankzij denkers als Jacques Derrida en Emmanuel Lévinas. Internationaal worden zijn unieke, interdisciplinaire benadering van de filosofische hoofdvragen en zijn literaire stijl hoog aangeslagen.Le Pardon (Vergeving) verscheen in 1967 en is nog altijd een van Jankélévitch’ meest invloedrijke werken. Hij stelt daarin dat...

Overal ter wereld sterven rivieren door vervuiling, droogte en indamming. Al sinds mensenheugenis moeten rivieren dienstbaar zijn voor vervoer, voor energie, als bron van voedsel, als open riool. Wereldwijd is er echter ook een beweging gaande die het leven en de rechten van rivieren en andere natuur wil erkennen en wil vastleggen in de wet om verdere vernietiging tegen te gaan. Natuurschrijver Robert Macfarlane is diep overtuigd van deze Rights of Nature. In Leeft een rivier? neemt hij zijn ...

Als een zeventiende-eeuwse Franse denker zich zes dagen lang terugtrekt in een stoel voor de haard en zijn gedachten de vrije loop laat gebeurt er iets wat de geschiedenis van het denken blijvend verandert. Hij doet de beroemdste ‘uitvinding’ van de filosofie: cogito ergo sum – zelfs als ik alles in twijfel trek blijft één zekerheid onbetwijfelbaar overeind, namelijk dat ik ben. De harde zekerheid van deze gedachte vormt al eeuwen een grote aantrekkingskracht, want hoe onbetwistbaar d...

Franz Junghuhn (1809-1864) was een onwaarschijnlijk veelzijdig geleerde die de natuur in haar totaliteit wilde begrijpen. Hij beschouwde haar als een organisme waarin geen enkel element op zichzelf kan bestaan, ook de mens niet. Junghuhn was een tijdgenoot van de beroemde vader van de ecologie Alexander von Humboldt (1769-1859), met wie hij correspondeerde, en die zijn werk bewonderde. Humboldt schreef onder meer: ‘Het deed me plezier u in levenden lijve te kunnen vertellen hoeveel ik van u...

In De ontkenning van de dood (1973) pakt Becker het probleem van de grootste leugen van het menselijk bestaan aan: de weigering om de eigen sterfelijkheid te onderkennen. De gehele beschaving lijkt zichzelf namelijk te beschermen tegen het besef van de dood als einde van het leven. Volgens Becker leven we behalve in onze tastbare wereld ook in een symbolische, waarin zich de overtuiging van onze onsterfelijkheid bevindt. We scheppen om herinnerd te worden, om deel uit te maken van iets waarva...

De tragedie ligt aan de basis van de westerse literatuur. Ze is ontstaan in Griekenland, in dezelfde periode als de filosofie en de democratie. Volgens Tom Lanoye is dat geen toeval. Voor hem gaat theater over dilemma’s. Over verscheurdheid en onoplosbare levensvragen belichaamd door personages die tegelijk denken en voelen. Die eerst twijfelen maar uiteindelijk meedogenloos toeslaan – of trots ten onder gaan. Hoe denkt de ander? Waarom denkt hij zo? En wat gebeurt er als je anderen dwing...