De integratie van een genderperspectief in historisch onderzoek heeft gevolgen die verder reiken dan simpelweg de aanvulling van bestaand onderzoek met bijkomende onderzoekssubjecten. Ze vraagt om een fundamentele herbezinning over begrippen die vaak hun betekenis hebben gekregen vanuit een specifieke mannelijke insteek.

Dit nummer van Nieuwe Tijdingen verkent wat een zorgvuldig toegepast genderperspectief concreet oplevert voor het vroegmoderne onderzoek naar uiteenlopende thema’s zoals mi...

Vroegmoderne getuigenverslagen behoren tot de belangrijkste bronnen die we hebben om allerlei verborgen dimensies van het verleden te reconstrueren. Toch lieten historici ze tot voor kort vaak links liggen, omdat ze doorgaans moeilijk te raadplegen en te interpreteren waren voor onderzoekers zonder juridische expertise. Dankzij de ontwikkeling van nieuwe technieken en databanken krijgen we echter steeds beter inzicht in deze bronnen en daarmee ook in het alledaagse leven in de vroegmoderne ti...

In de 17de eeuw voer elk jaar een team van commissarissen van de Gelderse Rekenkamer uit Arnhem de Rijn af om de rivier en de oevers te inspecteren. Hun opdracht was om zandbanken aan te winnen voor het Hof van Gelre. Het verpachten van dat extra land leverde geld op voor de schatkist. Daartoe had men in 1603 het Gelders Waterrecht opgesteld waarin het eigendomsrecht van zandbanken staat omschreven.

De verslagen van deze tochten geven inzicht in de kennis van toen. Landmeters Bernard Kempinck...

In 1633 zet Henrik Petersen bijenkorven neer op de Renkumse Heidevelden bij de Paalberg. Boeren uit de verre omgeving hadden daar korven staan.

De Renkumse Heidevelden waren eigendom van de Staten van Gelderland. Omwonenden mochten ze gebruiken en moesten voor zaken als het maaien van heideplaggen, het hoeden van schapen en het zetten van bijenkorven een vergoeding betalen aan de bosmeester. Dat deed Henrik Petersen.

Maar de schout van Renkum erkende het gezag van de Staten van Gelderland nie...

Met haar amper drieduizend inwoners behoorde Weesp in de zeven-tiende en achttiende eeuw tot de kleine steden in Holland. Toch bezat deze stad een breed scala aan zorginstellingen, door Aukje Zondergeld in dit boek uitvoerig beschreven. 'Armoede' werd geaccepteerd als een maatschappelijk gegeven, maar met praktische maatregelen cre de men een stelsel van basisvoorzieningen dat openbare armoede voorkwam. Het stadsbestuur had de eindverantwoordelijkheid, terwijl de kosten grotendeels werden ged...

De belangstelling voor slavernij als onderdeel van de nederlandse koloniale geschiedenis is de afgelopen decennia enorm toegenomen. Instellingen, bedrijven, banken en het Koninklijk Huis laten onderzoek uitvoeren naar hun historische betrokkenheid bij de slavenhandel en slavernij. Bij deze recente onderzoeken bleef de rol van kerk en religie verrassend genoeg vrijwel geheel onbesproken. De kerk was onderdeel van de wereldwijde handelsketens van de West- Indische en Verenigde Oost-Indische Com...

Aan de hand van het verhaal van de slavin Seerie op plantage Sinabo beschrijft Leo Balai de omstandigheden van de slaven in de eerste helft van de 18e eeuw in Suriname. Hoe onmenselijk hard de slaven moesten werken, hoe ze werden gestraft en de rol van het Hof van Politie daarbij. Ook de positie van de meest gezaghebbende slaven, de zogenaamde basya’s (officieren) komt aan de orde. Al bij de inscheping vanuit Afrika met Nederlandse schepen werd hun persoonlijke geschiedenis uitgewist. Zij k...

Terwijl de tijd vervliegt, is ruimte weerbarstig. Dat bleek in het bijzonder in de Reformatietijd van de zestiende en zeventiende eeuw. Toen werd het religieuze landschap weliswaar grondig hertekend, maar ruimtes die van oudsher een sacrale status hadden (zoals kerken, koren en kerkhoven) bleven vaak ononderbroken in gebruik, al dan niet met een andere functie. Deze Nieuwe Tijdingen onderzoeken daarom het (her)gebruik van sacrale ruimtes in tijden van ingrijpende religieuze verandering, een t...

Over de Tulpenkoorts van 1636/1637 gaan de wildste verhalen, maar de waarheid is minder opzienbarend. Voor de prijs van een tulpenbol kon je zeker geen Amsterdams grachtenhuis kopen, er waren geen grootschalige faillissementen en niemand is van wanhoop in de gracht gesprongen. Dit boek vertelt wat er wel gebeurde in de eerste helft van de zeventiende eeuw, hoe de tulp van een gewild verzamelobject een handelsobject werd en daarna een speculatieobject. Hoe er eerst werd gehandeld in de bloeien...