De Rotterdammer Arnold Gheyloven (c.1375-1442) studeerde kerkelijk recht in Wenen, Bologna en Padua. Rond 1407 trad hij in bij de reguliere kanunniken van het Windesheimse klooster Groenendaal bij Brussel. Hij schreef ongeveer 30 werken, waaronder de Gnotosolitos parvus ('Kleine Ken U zelf'). Deze tekst is overgeleverd in enkel handschrift, dat bewaard wordt in Luik (Biblioth e du Grand S naire 6 F 18). A.G. Weiler heeft de tekst vertaald en bewerkt en van een inleiding voorzien.Arnold Ghey...

Dit Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis bevat een aantal gevarieerde opstellen. Paul Trio en Arnoud-Jan Bijsterveld presenteren het tweede en laatste deel van hun bijdrage over de evolutie van het fraternitas-begrip in de Zuidelijke Nederlanden. Rudie Malfliet behandelt de domeinvorming van de Vlaamse abdijen Ten Duinen en Ter Doest in Zuid-Beveland en de Vier Ambachten. Petra van Dam schrijft over middeleeuwse bedrijven in zout en zel. Het gewest Holland speelt een rol in maar liefst dri...

In deze studie, die zich beweegt op het snijvlak van letterkunde, geschiedenis en theologie, staat de Zwolse auteur Dirc van Herxen, een van de voormannen van de Moderne Devotie, centraal. Zijn oeuvre mag beschouwd worden als het omvangrijkste en veelzijdigste van alle auteurs uit de kring van de broeders van het gemene leven. Naast tal van Latijnse werken schreef Dirc van Herxen ook het volkstalige Eerste Collatieboek. Met dit boek wilde hij leken die meer verlangden dan de traditionele dien...

Katherina van Alexandrië was in de Middeleeuwen een van de populairste heiligen in de Lage Landen. Volgens de overlevering was zij beeldschoon en buitengewoon intelligent. Zij liet zich dopen toen zij de hogere waarheid van de christelijke leer had ontdekt. Haar argumenten daarvoor overtuigden zelfs vijftig van de geleerdste mannen van die tijd. Uiteindelijk liet keizer Maxentius haar na talloze martelingen onthoofden. De heilige wordt dikwijls afgebeeld met een zwaard in haar ene hand en ee...

De Moderne Devotie (ca. 1375-1575) is de krachtigste geestelijke hervormingsbeweging van de late middeleeuwen in Europa. Het charisma van innerlijke vernieuwing ontkiemde bij de kartuizers en inspireerde tot (semi)religieuze leefgemeenschappen. De devoten benadrukten ieders persoonlijke verantwoordelijkheid en lieten een rijk literair erfgoed na. Dr. Rudolf van Dijk, sinds 1970 werkzaam bij het Titus Brandsma Instituut te Nijmegen, geldt als een internationaal erkend specialist op dit terrein...

De geschiedenis van de Vikingen blijft tot de verbeelding spreken. Maar de rol van vrouwen daarin is doorgaans onderbelicht. In 2017 bewezen DNA-testen dat er ten minste één schildmaagd heeft bestaan: de krijgsvrouw die met haar wapens is begraven in graf Bj581 in de Vikingstad Birka, net buiten Stockholm. Nancy Marie Brown noemt haar Hervor, naar de befaamde schildmaagd uit de saga’s. De auteur maakt mede op basis van archeologische bronnen aannemelijk dat er wel degelijk krijgsvrouwen b...

Over de geschiedenis van Holland in de late middeleeuwen zijn weinig publieksboeken geschreven. Henk ‘t Jong brengt daar verandering in. Holland werd in de woelige veertiende eeuw, waarin Europa in crisis verkeerde, bestuurd door graven, aanvankelijk afkomstig uit het huis Henegouwen, later uit het Beierse huis. Henegouwer Willem III werd ‘de schoonvader van Europa’ genoemd vanwege de succesvolle huwelijksallianties van zijn huwbare dochters. Eén van hen, keizerin Margaretha, bestuurde...

Friesland had het eerste vorstenhuis in Nederland. Het verhaal daarover is eeuwenlang door barden bezongen en in volksverhalen verteld.

Met de afzetting van Radboud II in 775 kwam het koninkrijk Friesland na 342 jaar ten einde. Als troostprijs hebben de bewoners van de Lage Landen boven de grote rivieren zich nog een paar eeuwen Friezen mogen noemen (de Nederlandse kerk in Rome heet nog altijd de Friezenkerk!).

Totdat Holland ook die faam van ze wegnam en Friesland reduceerde tot een provin...

Meer dan 500 jaar geleden was het dorp Huizum onderdeel van een volslagen andere wereld. Het was de tijd van de late middeleeuwen, de 15de eeuw. In Friesland bestond nog geen centraal gezag. Het was de laatste eeuw van de Friese vrijheid, van de zelfstandigheid voor de hoofdelingen. Aan de hand van een groot aantal aspecten komt die andere wereld aan de orde: het landbezit, de opkomst van de Leeuwarder burgers, de geestelijkheid (de kerk, het Burgumer klooster), de hoofdelingen (adel), de Sch...

Door toeval zijn twee edelen met elkaar in aanraking gekomen. In verband met een groot geheim dat de wereld van het Christendom op zijn kop zou kunnen zetten, nemen ze deel aan de Eerste Kruistocht onder Godfried van Bouillon. Ze maken de verschrikkingen mee die de kruisvaarders de Joden, de Turken en de Arabieren aan doen onder de vlag van het Christendom: moord, roof en verkrachting. Meerdere malen worden de ridders geconfronteerd met het spoor van verwoesting dat is gelegd door een voorlop...