In de winter van 1942-'43 kreeg Leen Hoogerwerf de gevreesde oproep. Hij moest zich melden op het arbeidsbureau, beter bekend als 'Villa Golgotha'. Niet lang daarna vertrok hij als gastarbeider naar Duitsland. Hij was 18 jaar en nog niet eerder ver van huis geweest. Officieel ging hij vrijwillig, het avontuur tegemoet.

Zoals zo velen - er werkten alleen al honderdduizenden Nederlanders voor Hitlers Derde Rijk - vertelde Leen na de oorlog nauwelijks over zijn ervaringen. Aan de hand van twee ...

De Koreaoorlog is de enige oorlog die onder de vlag van de Verenigde Naties werd gevoerd, zij het met een hoofdrol voor de Amerikanen. Een oorlog in een land met een geschiedenis van duizenden jaren, maar tot diep in de twintigste eeuw in het Westen nauwelijks bekend. Een conflict dat onverwacht uitbrak, midden in de Koude Oorlog.

De inval van Noord-Koreaanse troepen in Zuid-Korea op 25 juni 1950, groeide uit tot een genadeloze krachtmeting tussen de communistische en westerse machtsblokken w...

Hoe kan het dat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, die zo hartstochtelijk vecht tegen de

Spaanse overheersing en voor de vrijheid, mee gaat doen aan de internationale slavenhandel?

Hoe sussen kooplieden, huisvrouwen en dominees hun geweten tijdens de kerkdienst op zondag?

Was Nederland de grootste en wreedste slavenhandelaar van het westelijk halfrond?

Het zijn vragen die in talloze variaties worden gesteld wanneer het Nederlandse slavernijverleden ter sprake

komt.

Deze geactualise...

Op 29 juli 1774 werden de 54-jarige Johan Godard Biertempel en zijn dochter Keesje veroordeeld wegens incest. Hij werd gewurgd, zij kreeg vijftig jaar tuchthuis. Johan, een gewezen zeeman en militair, was plantage-eigenaar in Suriname. Bij een overval door weggelopen slaven werd zijn vrouw vermoord, waarna hij zijn 17-jarige dochter uit een eerder huwelijk uit Nederland haalde en haar in de daaropvolgende jaren dwong tot seks. Na enkele jaren verkocht hij zijn plantage, keerde terug naar Nede...

De jaren 1730-1740 vormen een keerpunt in de Nederlandse slavernijgeschiedenis: de West-Indische Compagnie verliest haar monopolie op de trans-Atlantische slavenhandel, waarop verschillende handelaren in de Republiek besluiten hun schepen in te zetten voor de private slavenhandel. Zo ook Jochem Matthijs en Coenraad Smitt. In ruim dertig jaar tijd verschepen ze tussen 11.000 en 13.000 tot slaaf gemaakte mensen van West-Afrika naar de Cariben.

Ramona Negrón en Jessica den Oudsten ver...

‘Hoeveel tranen moeten er nog meer vloeien voor hen die snakken naar vrijlating?’ Het is zomaar een zin uit 1696 van de consul in Marokko over gekaapte Nederlanders. Was het normaal dat ze meermalen werden verkocht en tot slaaf gemaakt vanwege Barbarijse kaperacties? Hoe zwaar was het bestaan van deze slaven en hoe omvangrijk hun aantal? Het blijkt dat slechts een vijfde deel van hen terugkeerde, ondanks dat verwanten en lokale overheden zich inspanden om hen terug te kopen. Barbarijse st...

In de Koningin Sophiestraat in Den Haag stond vanaf 28 mei 1929 de N.V. Filmfabriek Profilti. Op het hoogtepunt werkten er veertig mensen; de trotse en hardwerkende makers van bedrijfsfilms en reclamefilms en bovenal het eerste Nederlandse bioscoopjournaal mét geluid. Daarmee was Profilti een geduchte concurrent van Polygoon.

De criminaliteitscijfers schoten tijdens de Tweede Wereldoorlog omhoog, vooral voor diefstal en vermogensdelicten. Niet alleen mensen met een vooroorlogs strafblad maakten zich hieraan schuldig, ook voorheen 'nette' burgers. Sommigen voelden zich door de bezettingsomstandigheden gedwongen om te stelen, anderen maakten misbruik van de situatie.

Hoe rechtvaardigden verdachten hun misdrijven voor zichzelf en voor anderen? Beschouwden ze diefstal tijdens de bezetting überhaupt nog als misdrijf? ...

In de naoorlogse jaren was Ellen Warmond (1930-2011) een geliefde dichter. Vanaf

haar debuut Proeftuin (1953) wist ze haar soms duistere wereldbeeld te vertolken in

toegankelijke en vaak geestige gedichten. Ze was een bijzondere stem in de literaire

wereld: ze was behalve terughoudend en introvert, hoogst eigenzinnig. Geef niet

mee! vertelt haar levensverhaal. Van een subtiel maar onmiskenbaar – door de

oorlog getekende jeugd – in Rotterdam, naar een al snel gekortwiekte carrière als

bal...

In 1600 trokken gevluchte Antwerpse lutheranen in een schuilkerk aan het Spui

in Amsterdam. Ze werden gedoogd door het calvinistische stadsbestuur, maar

niet erkend. Dat veranderde in de loop van de 19e eeuw, nadat de vrijheid van

godsdienst werd ingesteld. De in Amsterdam geboren architect, aannemer en

makelaar Carel Bögeholtz speelde een voorname rol in dit emancipatieproces.

Onder invloed van het Luthers Genootschap, waar Bögeholtz een belangrijke

positie bekleedde, ontworstelden de gelo...