Kiezen en beslissen is een wezenlijk onderdeel van het menselijk leven, en het vermogen om juiste keuzes en beslissingen te nemen is een voorwaarde om goed te kunnen leven. Aan het maken van een keuze gaat de vorming van een oordeel vooraf. Maar hoe komt deze tot stand? De Retorica van Aristoteles behandelt dit cruciale deel van het menselijk bestaan in de ruime contekst van communicatie tussen mensen. Behalve het woord zelf spelen bij zijn analyse ook de spreker en het gehoor een rol. De cen...

Aristoteles' Poëtica is het oudste en het meest invloedrijke boek van de westerse literatuurtheorie, dat een alomvattend perspectief op de dichtkunst biedt. Aristoteles' opvattingen over uitbeelding, plot, eenheid, peripetie, karakter en katharsis zijn nog steeds actueel, relevant en leidend, en domineren nog altijd het denken over literatuur, film, tragedie en opera.

Waaraan moet dichtkunst, alle dichtkunst beantwoorden ? Dat is de vraag van waaruit Aristoteles in de Poëtica zijn betoog o...

Waarom hebben we zo'n slecht geheugen voor dromen? Bestaat verdringen? Wat gebeurt er met gedeelde herinneringen als degene waar je die herinneringen mee deelde er niet meer is? Hoe kan het dat een collega wel uw idee heeft onthouden, maar vergeten is dat het úw idee was?De lastigste vragen die je over het geheugen kunt stellen gaan niet over het herinneren maar over vergeten, schrijft Douwe Draaisma in Vergeetboek. Waarom bestaat er eigenlijk geen vergeettechniek? Waarom hebben portretten d...

"Een fantastische prestatie van Ard Posthuma: de gedichten worden door de prachtige vertaling, door de tweetalige presentatie en door de toegevoegde commentaar niet alleen toegankelijk voor wie ze niet kende. Wie Nietzsches poëzie al wel kende, wordt door deze uitgave opnieuw en sterker dan voorheen doordrongen van het belang en de kwaliteit ervan. Nietzsche streefde – minstens vanaf zijn jaren als student in de filologie – naar iets dat voorbij de discursieve taal ligt. Zijn poëzie is ...

C.O. Jellema (1936-2003) is bekend als dichter, essayist, germanist en vertaler. Als dichter is hij veelvuldig bekroond. Hij vertaalde en beschouwde poëzie van vooral Duitse dichters als Rainer Maria Rilke, Friedrich Hölderlin, Georg Trakl en Paul Celan. In later tijd heeft hij zich met grote passie toegelegd op het vertalen van de hem geestverwante Rijnlandse mystici, preken van Johannes Tauler, Heinrich Seuse’s boek van de waarheid, en vooral de traktaten en preken van Meister Eckhart. D...

EPICURUS (341-270 vC) is de filosoof van lust en genot, van vriendschap en ascese, de grondlegger van een afgewogen levenskunst. BRIEVEN EN MAXIMEN bevat de drie volledig overgeleverde leerstellige brieven van Epicurus, alsmede de twee verzamelingen spreuken of maximen die op zijn naam staan. In de Brief aan Herodotus behandelt Epicurus de grondslagen van de fysica. En in de Brief aan Pythocles zet hij zijn opvattingen uiteen over de kosmos en de meteorologische verschijnselen. In deze brieve...

De Duitse toneelschrijver en criticus Gotthold Ephraïm Lessing (1729-1781) is een van de aantrekkelijkste denkers uit de Verlichting en een sleutelfiguur in geschiedenis van de moderne kunst.

Met zijn essay Laocoön (1766) is hij de eerste die het onderscheid tussen literatuur en beeldende kunst even eenvoudig als geniaal onder woorden brengt: beeldende kunst speelt zich af in ruimte, literatuur in tijd. Als uitgangspunt koos Lessing de beroemde beeldengroep in het Vaticaans Museum die de doo...

Aan het einde van de twaalfde eeuw stelde Andreas Capellanus op verzoek van zijn jeugdige vriend, het handboek op van de liefde: De amore. Liefde beschreven als drama van verlangen en vervulling, van tomeloze hartstocht en mateloze toewijding, van overgave aan ziedende lust en spirituele liefde. Het is een klassieke ars amatoria, een liefdesleer van erotische omgangsvormen, een retorica van hoofse minne.Tegelijk is De amore een leerdicht, dat waarschuwt voor het ontwrichtende en verderfelijke...

De Ethica Nicomachea is een van de meest toegankelijke teksten van Aristoteles. Het is ook een belangrijk werk, want het is de eerste systematische uiteenzetting over ethiek in de westerse wijsbegeerte. Bovendien staat het werk aan de oorsprong van een bepaalde wijsgerige reflectie, de zogenaamde 'geluksethiek'. Het werk heeft een diepgaande en blijvende invloed uitgeoefend. Het heeft gangbare opvattingen over ethiek helpen vormen. Wie de Ethica ter hand neemt, zal vertrouwde begrippen en pro...

Toen de humanist Poggio Bracciolini in 1416 een complete tekst van QUINTILIANUS' INSTITUTIO ORATORIA aantrof in een Zwitsers klooster, ging er een golf van opwinding door intellectueel Europa. Weliswaar kende men grote delen van het werk al, maar op een volledige Quintilianus had men niet meer gerekend. Het handboek van de grote retor uit de eerste eeuw na Christus genoot vanaf het moment dat het herontdekt was, een enorme reputatie als bron van kennis op het gebied van opvoeding en taalbehee...