De vastgeketende mensen in de grot, de wagenmenner van de ziel, de bolletjesmensen van Aristophanes, de Nobele Leugen, het verzonken Atlantis… Plato, de filosoof die een rationele dialoog als de enige weg naar de waarheid beschouwde, is ook de auteur van meerdere fantastische verhalen die zo tot de verbeelding spreken dat ze een vaste plaats hebben gevonden in het westerse collectieve geheugen. De vertellingen moesten de denkbeelden van Plato aanschouwelijk maken en geven tot op de dag van ...

Het christendom was aan het eind van de vierde eeuw de staatsgodsdienst van het Romeinse rijk geworden. De andere godsdiensten waren verboden, met alleen nog een gedoogstatus voor de joodse godsdienst. Het christendom bleef de heersende godsdienst rond de Middellandse Zee ook toen later de westelijke helft van het Romeinse rijk verbrokkelde, tot in de zevende eeuw volken met een andere godsdienst aan de kusten verschenen. De Perzen werden nog verslagen, de Arabieren niet.

'De lange zevende ee...

Faltonia Betitia Proba (ca. 315-360 na Chr.), een vrouw uit een vooraanstaande Romeinse senatoriale familie, werd christen in een tijd waarin de meeste Romeinse aristocraten trouw bleven aan de polytheïstische religie. Proba gaf uiting aan haar nieuwe geloof door middel van een bijzonder poëzieproject: ze vertelde de belangrijkste verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament na in verzen die ze ontleende aan het oeuvre van Vergilius. Van de schepping tot Kaïn en Abel, en van de Bergrede tot d...

In 'Inleiding tot de verwondering' werkt Cornelis Verhoeven het aloude idee uit dat filosoferen begint met het toelaten van verwondering en het loslaten van vanzelfsprekendheid. Verwondering is iets dat je overkomt en gaat aan het vragen en het denken vooraf. Ze wordt het startpunt van een ontdekkingstocht waarin Verhoeven je stap voor stap tot filosoferen brengt. Deze Inleiding tot de verwondering zou dus ook een praktische ‘inleiding in de filosofie’ kunnen heten.

Het boek verscheen in...

Een fatsoenlijk graf met een mooie tekst erop: dat was de laatste wens van alle Romeinen. Rijke senatoren en generals, maar ook handelaren, reizigers en middenstanders, zorgden al bij leven voor een tekst met hun naam en een paar woorden om hun nagedachtenis op aarde te vereeuwigen.

Of ze lieten dat over aan hun erfgenamen, Levend in steen bidet een royale, bonte verzameling van authentiek Romeinse grafschriften, in proze of dichtvorm.

Uit de bijna zevenhonderd teksten ontstaat een waar panoram...

Vertaald door Vincent Hunink

Het traktaat dat de geschiedenis is ingegaan onder de titel Liber de praecepto et dispensatione dankt zijn bestaan aan een dringende vraag van enkele benedictijner monniken aan het adres van de abt van Clairvaux. Het centrale thema is de toepassing van de Regel van Benedictus. Een wetgeving vraagt immers om jurisprudentie, en dat geldt evenzeer voor een monastieke codex als de Regel. Toch schrijft Bernardus niet alleen een juridische verhandeling waarin met subtili...

Judith Butler, Toni Negri en Slavoj Zizek zijn zonder twijfel drie van de bekendste en belangrijkste linkse denkers van dit moment. Ze hebben baanbrekend werk verricht in het denken over gender, arbeid en ideologie. Maar net als bij veel andere filosofen is hun werk soms moeilijk toegankelijk en vereist vaak nogal wat voorkennis. Sebastien Valkenberg spreekt zelfs over de 'postmoderne abracadabra' van filosofen als Butler en Zizek. Hun werk dreigt hun werk eenzelfde plaats in te nemen als Ma...

Thomas Merton vond zijn weg naar contemplatie, na een lange zoektocht. Al vroeg wees geworden, liet hij zich inspireren door de intellectuele, literaire en geestelijke rijkdom van de cultuur en het leven in Europa en de Verenigde Staten. Zoekend naar meer diepgang kreeg zijn leven vastere vorm in een traditionele religieuze context, uiteindelijk in de trappistenabdij Gethsemani in Kentucky. Daar ontplooide zich zijn talent als vertolker en gids van de eigen traditie, als pionier van de dialoo...

Thomas van Aquino (1224/5-1274) staat bekend als een van de belangrijkste theologen uit de christelijke traditie. Daarnaast is hij ook een groot en origineel filosoof. Hij leefde in de Middeleeuwen, in een tijd waarin, via de Arabische filosofen, de filosofie van Aristoteles geïntroduceerd werd aan de universiteiten in de westerse wereld.

Het geschrift 'Over het zijnde en het wezen' bevat een boeiende filosofische analyse van de grondstructuur van de werkelijkheid in haar diverse geledingen....

Cicero, Het bestaan van de goden

Vertaald door Vincent Hunink

Ingeleid door Rogier van der Wal

De Grieks-Romeinse cultuur is ondenkbaar zonder goden. Hun tempels en afbeeldingen, en vooral hun talrijke verhalen vervulden de wereld. Maar bestonden de klassieke goden ook echt, en zo ja, wat deden zij? Daarover debatteerden vooral filosofen. En die waren het, zoals vaak, grondig met elkaar oneens. De volgelingen van Epicurus zagen voor goden een minimale rol weggelegd, terwijl de invloedrijke...