De twintigste eeuw begon met een oerknal. Kort na de hete zomer van 1914 leek het vrije culturele grensverkeer voo goed verleden tijd. Maar de droom van een Europese republiek der letteren was niet zomaar vervlogen. Velen spanden zich in om de betrekkingen tussen Nederland en de omringende landen te herstellen en literatuur speelde daarbij een belangrijke rol. Als klein land tussen grote mogendheden was Nederland sterk ontvankelijk voor invloeden van buiten.

In Europese papieren trekt een bon...

Aan de populariteit van de historische biografie lijkt maar geen einde te komen. Ieder jaar weer verschijnen er tal van nieuwe levensbeschrijvingen van vroegmoderne vorsten, staatslieden, kunstenaars en drukkers. Doorgaans zijn het klassieke, chronologisch geordende levensbeschrijvingen, stevig ingebed in de historische context, tot tevredenheid van de meeste recensenten en lezers. Echter, enige kritische reflectie op de biografische methode ten aanzien van figuren uit de vroegmoderne tijd on...

In de rangorde van de fascistische en nationaal-socialistische propaganda stond het woord vooraan. Eerst het gesproken woord; onmiddellijk daarna volgden stromen kranten, tijdschriften, brochures en duizelingwekkende stapels bruine boeken. Het boek werd niet zelden vergeleken met een zwaard, een wapen in dienst van de politieke strijd. Welke publicaties gebruikten het fascisme en nationaal-socialisme om hun idealen te verwezenlijken? Wie waren daarvan de auteurs en de uitgevers? Welke boekhan...

Willem Bilderdijk (1756-1831) was de grootste dichter van zijn tijd, maar ook een dwarsdenker in eeuwig verzet tegen de tijdgeest, en een zonderlinge hypochonder, die tientallen jaren leefde met ‘de voet in ’t graf’, zoals hij het zelf uitdrukte. Het universele genie Bilderdijk was een van de laatste Europeanen die nog over alle kunsten en wetenschappen een deskundige mening kon geven. Dat deed hij dan ook graag, en dat werd hem lang niet altijd in dank afgenomen.

Naast talloze felle t...

Liegen, lasteren en schelden: gesproken woorden kunnen pijn doen. Middelnederlandse teksten tussen 1300 en 1550 besteden veel aandacht aan deze schadelijke potentie van het spreken. De 'zonden van de tong' worden door sommige auteurs zelfs als de achtste hoofdzonde beschouwd. De tong verwoest niet alleen de reputaties van de spreker én degene over of tot wie wordt gesproken, maar brengt ook het zielenheil van beiden in gevaar. De ongetemde tong is in hun visie van nature geneigd om zich te m...