Waaruit bestaat een object? Een object heeft een interne structuur en externe relaties met andere objecten. De nadruk van het boek ligt op verandering: hoe een object zich ontwikkelt. Een object is meer een proces dan een vast ding. Een object heeft een potentieel zich te manifesteren in zijn omgeving, in relaties, en daar effect op te hebben en effecten ervan te ondergaan. De vraag is ook hoe iets nieuws kan ontstaan uit iets bestaands. Voor de interactie tussen objecten wordt een meervoudig...

De kloof tussen laag en hoog opgeleiden heeft een lange geschiedenis, sinds de Renaissance, in de 16e eeuw, en zij groeit nog steeds. Zij veroorzaakt discriminatie en vooroordeel, en gaat samen me een kloof in inkomen.

Die kloof is funest, niet alleen voor de betrokken laag opgeleiden, maar voor de samenleving als geheel, inclusief de hoogopgeleiden. Groei van begrip, kennis en vaardigheid vergt assimilatie en accommodatie, en de kloof belemmert vertrouwen, wat de reikwijdte van assimilatie e...

Het ecologisch perspectief dat men heeft is gebaseerd op fundamentele vormen van denken. De oude vorm, met een scheiding van subject en object, en een statische ontologie van de vaste identiteit van dingen, leidde tot verwoesting van de natuur, en we hebben een nieuwe vorm nodig die natuurvriendelijker is, robuust en flexibel, en zich aanpast aan veranderende omstandigheden. Dat gaat diep.

Ik pleit voor een ontologie van dynamiek, zicht op verandering van mens en natuur, als gevolg van inter...

Er zijn verschillende soorten van vertrouwen. Vertrouwen ‘op’ is gebaseerd op beheersing op basis van wetten, reputatie en hiërarchie, met beloning en straf, en vertrouwen ‘in’ is gebaseerd op publieke moraal of binding in een groep van familie of clan. Er kan vertrouwen zijn op verschillende niveaus, van individu, organisatie, marktsysteem, land en regio. Vertrouwen is gebaseerd op cultuur en verschilt dus per land. Vertrouwen verschilt ook tussen verschillende beroepen, zoals onder...

33 begrippen die in publiek debat een grote rol spelen worden verhelderd en toegelicht, in de thema's mens, samenleving en kennis en kunst, als volgt:

MENS: Geluk, liefde, waarde, vrije wil, vrijheid, identiteit, cultuur, authenticiteit, romantiek, evolutie, altruïsme.

SAMENLEVING: Macht, relatie, ethiek en deugd, vertrouwen, rechtvaardigheid, identiteitspolitiek, elite, populisme, liberalisme, economie, instituties.

KENNIS EN KUNST: Bestaan, kennis, geometrie en finesse, heuristieken, waarh...

Doet filosofie er nog wel toe? ‘Who cares?’, vroeg mijn vrouw toen we elkaar leerden kennen. Toch blijft de filosofie de kop opsteken, ook in het dagelijks leven. Dat wil ik in dit boek laten zien. Ik geef een inleiding en overzicht. Het boek bespreekt in het kort een aantal onderwerpen uit de filosofie: ‘Wat is waar?’, en ‘Wat is de rol van emoties’ (hoofdstuk 1), ‘Wat is verandering?’(hoofdstuk 2),‘Wat is goed, en wat is kwaad?’(hoofdstuk 3), ‘Hoe werken taal en commun...

Met Vertrouwen verheldert en verdiept Bart Nooteboom het begrip 'vertrouwen' en laat hij zien hoe het kan functioneren als een mentale blikopener. Vertrouwen is als schone lucht: je praat er pas over als het er niet is. Iedereen maakt zich tegenwoordig druk over vertrouwen, of beter, over het gebrek daaraan. Maar het begrip 'vertrouwen' is complex en verwarrend. We kunnen het relateren aan objecten, mensen, organisaties of grotere systemen. Nooteboom laat zien hoe vertrouwen werkt in de polit...

We moeten de Verlichting behouden. Maar we zullen ook de tekortkomingen ervan onder ogen moeten zien, in beperkingen van de rede, de rol van emoties, en de fundamentele dubbelzinnigheid van taal. Als we dat niet doen, zien we de wereld verkeerd en zijn we blind voor sommige bedreigingen voor de democratie. Van de weeromstuit kan dan de Verlichting helemaal uit gaan. Erkenning van de tekortkomingen is nodig om de Verlichting te behouden. De auteur bespreekt 12 bedreigingen voor de democratie,...

In dit boekje behandel ik het begrip ‘phronesis’, praktische wijsheid, het onderkennen van de juiste deugden en de uitvoering daarvan, toegespitst op de specifieke omstandigheden van een situatie. Ik probeer instrumenten te ontwikkelen om dat te ondersteunen, op basis van de meervoudige causaliteit van Aristoteles en het begrip ‘script’, en geef enkele voorbeelden ervan. Dat helpt om in kaart te brengen wat een rol speelt in een bepaalde situatie, om daarop de keuze van deugden te bas...

We schuiven vaak de schuld van iets af op de overheid, familie, buren, e.d., terwijl we zelf de hoofdoorzaak zijn. We zijn vaak slachtoffers in plaats van doeners die tegenslag incasseren en zelf verantwoordelijkheid nemen zich te weren en verdere tegenslagen te voorkomen. Schuld is een complex begrip dat enige uitleg vergt, en oefening in het vellen van een wijs oordeel.