De menselijke geschiedenis strekt zich ver uit vóór de tijd waarin de mensen opschreven wat er zoal gebeurde. Dat is de periode die we - ten onrechte - prehistorie noemen. De geschiedenis van die tijd kunnen we enkel aflezen uit de sporen en resten die mensen in de bodem achterlieten, gedurende meer dan 100.000 generaties, meer dan een miljoen jaren. Dat is een lang traject van menselijke evolutie, culturele en maatschappelijke ontplooiing, van creativiteit en innovatie. Drie grote vragen h...

Lange tijd werd de Nederlandse negentiende eeuw simpelweg afgedaan als ‘de vorige eeuw’. Geen eeuw om trots op te zijn of naar om te kijken. Maar sinds de vaak verguisde Bataafs-Franse tijd deel ging uitmaken van een ‘lange’ negentiende eeuw (1795-1914) kreeg die steeds meer een eigen gezicht. De negentiende eeuw wordt hier belicht vanuit politiek-cultureel perspectief, gebruikmakend van wat tijdgenoten vonden. Het gaat dan om grote woorden die destijds in de mond werden genomen als â...

Tot halverwege de zestiende eeuw was Gelre een belangrijk vorstendom, van groter gewicht dan Holland en Zeeland bijvoorbeeld, ook 'internationaal'. Het graafschap, later hertogdom, omvatte vrijwel de hele oostelijke helft van het huidige Nederland. De graven en hertogen die Gelre regeerden tussen 1100 en 1543 voerden vele oorlogen met Frankrijk, het hertogdom Brabant, het bisdom Utrecht en Duitse vorsten. De Noordelijke Nederlanden hadden allemaal gedurende tientallen jaren te lijden tijdens ...

De in 1720 opgerichte Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) behoort tot kleinere Nederlandse compagnieën uit de achttiende en negentiende eeuw en kreeg vooral bekendheid door de trans-Atlantische slavenhandel. De onderneming omvatte echter veel meer activiteiten. Naast slavenhandel bedreef de compagnie walvis- en kaapvaart en rustte zij schepen uit voor de Europese handel en de handelsvaart op West-Afrika en Amerika. Zelfs een kostbare Zuidzee-expeditie heeft zij georganiseerd. Na de opheff...

Cornelis Cornelisz. Matelief werd rond 1570 geboren in Rotterdam. Zijn familie verdiende haar geld in handel en scheepvaart; goede contacten met vertegenwoordigers van stedelijke en gewestelijke overheden kwamen daarbij uitstekend van pas. Binnen dat netwerk van invloedrijke en vermogende families groeide de interesse voor de plannen tot oprichting van een organisatie die zich zou richten op de handel met Azië. Matelief was in 1602 één van de oprichters van de Rotterdamse Kamer van de Vere...

In november 1959, enkele maanden na zijn hbs-eindexamen, vertrekt Wim van de Waal naar Nederlands Nieuw-Guinea om in Hollandia de opleiding tot bestuursambtenaar te gaan volgen. Hij is net twintig geworden wanneer hij wordt aangesteld als districtshoofd van een exploratieressort aan de Casuarinenkust, een nog vrijwel onbekend gebied ongeveer zo groot als de provincie Noord-Brabant.

Met een ontwapenende combinatie van Hollandse nuchterheid en een romantische zucht naar avontuur stort het jeugd...

In het najaar van 2023 wordt de derde Encyclopedie van de Vlaamse beweging (EVB) voorgesteld in het Vlaams Parlement.

Die bouwt voort op het werk van twee monumentale papieren voorgangers, beide bij Lannoo verschenen: in twee banden in 1973-1975 en in drie banden in 1998. De derde editie actualiseert de meer dan 3500 bestaande lemma's en voegt daar honderden nieuwe aan toe. Om die informatie optimaal toegankelijk te maken, zal de EVB volledig online beschikbaar zijn. Lannoo publiceert een syn...

Over Odilia van Oldenbarnevelt (1556- 1628) is maar weinig bekend. Er zijn wat overervingsakten, een scheidingsakte en er zijn inboedelbeschrijvingen. We weten dat zij in 1591 in het huwelijk trad met Gerrit Gerritsz. van Raetsvelt, een huwelijk dat kinderloos bleef.

Hebzucht is nog geen ideologie geworden, maar is er met de toenemende handelsbelangen hard naar op weg. De kwestie speelt of de mens over vrije wil beschikt of niet, maar brandender is de vraag of de Oorlog goed is voor de welva...

Op reis met pen en penseel

Op 15 januari 1863 begon de Dordtse kunstenaar Frans Lebret, samen met zijn broer Jan Hendrik, aan een reis naar Java. Het doel hiervan was een bezoek aan hun broer Gerrit, suikerfabrikant te Pasuruan op Oost-Java. De broers Lebret ondernamen deze reis als toeristen. Ze reisden per trein naar Marseille, vervolgens met de Franse maildienst vanuit Marseille naar Alexandrië en via de zogenoemde overlandroute per trein naar Suez. Van daar gingen de broers per schip via...