Forum Hadriani (het huidige Voorburg, genoemd naar keizer Hadrianus) lag aan de noordgrens van het Romeinse Rijk. Het was met Nijmegen de enige nederzetting in Nederland die Romeinse stadsrechten kreeg. In 2021 werd de Nederlandse limes, waar Forum deel van uitmaakt, uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Tom Buijtendorp promoveerde op de vergeten stad Forum Hadriani, waar door het grondwater etensresten, schoenen, wagenwielen en wijnvaten bewaard bleven. Uit de klei doemt het nieuwe mysterie ...

Keizer Diocletianus (244-311) kwam aan de macht op moment dat het Romeinse Rijk geteisterd werd door interne twisten en oorlogen en het economisch verval had ingezet. De heersers dreigden hun macht te verliezen.

Dat liet Diocletianus echter niet zomaar gebeuren. Hij voerde een nieuwe staatsstructuur in, de tetrarchie, waarbij twee Augusti (keizers) en twee Caesares (vice-keizers) aan het hoofd stonden. Ook stelde hij voor veel goederen en diensten een maximumprijs in om het rijk makkelijker b...

Al sinds de Oudheid staat Rome bekend als de Eeuwige Stad. En terecht, want de stad herbergt talloze vroeg-Romeinse overblijfselen. Maar naast het fysieke Rome kennen we ook het Rome zoals dat is overgeleverd in de antieke literatuur. Talloze gebouwen die allang verloren zijn gegaan leven voort in deze teksten. In De vereeuwigde stad staan beschrijvingen van twintig van dergelijke Romeinse locaties centraal. Met auteurs als Ovidius, Cicero en Vergilius als reisleider wordt een beeld geschetst...

Toen het Romeinse rijk eenmaal een wereldrijk was kwam er een einde aan de republiek. Rome baadde in bloed. De burgeroorlogen waren zo gewelddadig geweest dat het volk blij was met een alleenheerser die vrede bracht. Hij noemde zichzelf Augustus: ‘de door God begunstigde’.

De lugubere roem van de door Augustus gestichte dynastie is nooit verbleekt. Er is geen familie die kan bogen op een vergelijkbare rij fascinerende namen. Tiberius, berucht om zijn perversiteit, was een formidabele gen...

Gaius Julius Caesar is zonder enige twijfel de beroemdste Romein die ooit heeft geleefd. Als politicus klom Caesar in korte tijd op naar de machtigste positie in de Republiek. Hij had affaires met vrouwen van zijn opponenten en met vele andere vrouwen, inclusief de mooie en raadselachtige Cleopatra. Als militair was hij geniaal, en verantwoordelijk voor een aantal van demeest spectaculaire overwinningen in de geschiedenis: in minder dan tien jaar veroverde hij heel Gallië, viel Duitsland bin...

Stemmen uit de stilte -- Vaderspreuken uit de Egyptische woestijn (systematische collectie) I

Vanaf midden vierde eeuw moet het in de Egyptische woestijn een drukte van belang zijn geweest van kluizenaars en monniken. Zij zochten God in een ascetisch leven van verzaking aan de wereld en lichamelijke onthouding. Deze Egyptische monniken- en ascetenwereld had een grote uitstraling, zowel in Oost als in West.

De wereld van de woestijnvaders – en een paar woestijnmoeders – kennen we, behalve ...

Nu is dan ook deel II van de Vaderspreuken verschenen, ruim twee jaar na deel I (gegevens van deel I, zie onder). Daarmee is een groot en belangrijk project voltooid: vertaling van de complete systematische collectie uit het Grieks!

>>Vanaf midden vierde eeuw moet het in de Egyptische woestijn een drukte van belang geweest zijn van kluizenaars en monniken. Deze Egyptische asceten-wereld had een grote uitstraling, zowel in Oost als in West.

De wereld van de woestijnvaders – en een paar ...

In ‘De vergeten oorlog’ behandelt Jona Lendering de Eerste Punische Oorlog (264-241 v.Chr.). Bij het woord ‘Karthago’ denken we meestal aan Hannibal met zijn olifanten, ergens op een besneeuwde Alpenpas. Het is begrijpelijk dat die gebeurtenis alle aandacht trekt, maar het was slechts één korte operatie in één oorlog, terwijl de Romeinen en Karthagers ruim een eeuw hebben gestreden om de heerschappij in het Middellandse Zeegebied. De Eerste Punische Oorlog was volgens de Griekse g...

Er hebben in de geschiedenis van Europa verschillende veldslagen gewoed die altijd omschreven zijn als “een keerpunt in de geschiedenis van Europa”. Waterloo in 1815 en Stalingrad in 1942 zijn daarvan de beste voorbeelden. In Waterloo kwam er een einde aan Napoleons internationale ambities en Stalingrad luidde het begin van het einde in van Nazi Duitsland. Doch al deze veldslagen hadden nimmer plaatsgevonden wanneer de Romeinen in hun opzet waren geslaagd om de opstandige Germaanse stamme...

De eerste oorlog tussen Oost en West werd 2500 jaar geleden uitgevochten. In het begin van de vijfde eeuw voor Christus was er een supermacht die zich vast had voorgenomen orde te brengen in een tweetal terroristenstaten. Die macht was Perzi