Hoe radicaliseren mensen? Wat fascineert ons zo aan narcistische politici? Waarom zijn we verslaafd aan beeldschermen? Waar ik ophoud is een intellectuele zoektocht naar de onderstromen van onze samenleving. In deze verzameling wervelende essays combineert Arthur Eaton literair commentaar met inzichten uit de spreekkamer. Centraal staan de verhalen die we over onszelf aan elkaar vertellen, maar juist ook de verhalen die we liever weglaten. De essays zoeken waar het wringt en schuurt – het o...

Er is geen bewijs dat de ‘kunstenaars’ van de grotten van Lascaux mannen waren. Zoals er ook geen bewijs is dat alleen mannen op bizons joegen of dat technische vooruitgang in de vroegste landbouw enkel aan mannen te danken is. Wél is duidelijk dat onze kijk op de geschiedenis mannelijk bepaald en patriarchaal is.

Toen in de negentiende eeuw de prehistorie voor

het eerst als periode werd bestudeerd, werd de blik

daarop ontwikkeld door mannen. Zij projecteerden

de stereotypen van hun tijd...

Oude kaarten, of ze nu getekend zijn, met de hand

ingekleurd of gedrukt, laten een wereld zien die ver

weg lijkt. Maar is dat zo?

In de Universitaire Bibliotheken Leiden bevindt

zich een rijke collectie oude kaarten en atlassen die de

Leidse verzamelaar Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis

honderdvijftig jaar geleden aan de universiteit schonk.

Een groot aantal kaarten in deze collectie beeldt

grenzen af. Grenslijnen, waterlinies, riviergrenzen,

staatsgrenzen, dijken en sloten, zelfs de grens

tu...

Als ze rond Allerzielen in Mexico aankomen hebben monarchvlinders een epische reis volbracht die zich uitstrekt over duizenden kilometers en meerdere generaties. Filosoof en natuurhistoricus Johan van de Gronden duikt in het magische leven van deze bedreigde trekvlinder uit Midden-Amerika.

In Zuid-Afrika speurt hij naar de resten van een verdwenen taal en de motieven van een zonderlinge Duitse geleerde om koortsachtig de belevingswereld vast te leggen van de laatste ǀXam-sprekers. Bij de tom...

De zee, oorspronkelijk verschenen in 1951, behoort nog steeds tot de invloedrijkste boeken die ooit over de natuurlijke wereld zijn geschreven. Mariene bioloog Rachel Carson roept de kracht en het belang van de grootste watermassa’s ter wereld op door het kosmisch grote met het microscopisch kleine te combineren en harde wetenschappelijke feiten te vangen in poëtisch taalgebruik. Ze beschrijft de eeuwenlange regenval die de oceanen heeft gecreëerd, reuzeninktvissen die honderden vadems di...

In augustus 1519 verlaten vijf schepen met aan boord

237 mannen de haven van Sevilla. Ze maken deel

uit van een expeditie die werd gefinancierd door de

Spaanse keizer Karel v. Gezagvoerder is Ferdinand

Magellaan, een Portugees. Het doel van de expeditie

is aan te tonen dat de Molukken, belangrijk vanwege

kostbare specerijen, tot Spanje behoorden. De

missie zou drie jaar duren. Geteisterd door stormen,

tegenslag, achterdocht, verraad, wreedheid,

muiterij, honger en wanhoop bevaart de vloot zeeën

die Europeanen nooit eerder hadden gezien....

‘Kijk, je kunt het niet zien; luister, je kunt het niet

horen; tast, je kunt het niet aanraken.’ Taoïstische

teksten zoals deze uit de Daodejing blinken uit in gewilde

obscuriteit. Over Lao Zi, de mythische stichter

van het taoïsme, wordt dan ook gezegd dat hij zich

toelegde op het verborgen blijven.

Dit elementaire deeltje belicht de duisternis van

deze Chinese filosofie aan de hand van de belangrijkste

taoïstische auteurs en gedachten. Tegelijkertijd

wordt de onpeilbaarheid van het t...

Gedurende meer dan tweeduizend jaar hebben Chinese

daoïsten zich teruggetrokken uit het dagelijks leven

om zich in stilte als kluizenaar te wijden aan geestelijke

rust, onthechting en eenvoud. Hun aandeel in de

geschiedenis lijkt marginaal, maar is dat allerminst.

Talrijke keizers deden een beroep op de ‘verheven

heren’ omdat uit hun teruggetrokken levenshouding

een sterk commentaar op het ambtelijk apparaat sprak

en zij door hun weigering een bestuurlijke rol op zich te

nemen boven de m...

‘De invloedrijkste boeken zijn altijd de boeken die niet gelezen worden,’ schreef Michael Young in 1994 in een nieuwe inleiding op zijn klassieker De opkomst van de meritocratie. Hij publiceerde zijn ironische mix van utopie en dystopie oorspronkelijk in 1958, muntte daarmee de inmiddels veel gebruikte term ‘meritocratie’, maar stelde gaandeweg ook vast dat weinigen zijn boek hadden gelezen en nog minder het hadden begrepen. Ook in Nederland zijn rechten en verworvenheden op basis van...

In De oude wegen onderzoekt Robert Macfarlane het

verband tussen paden, wandelen en de verbeelding.

Veel van het denkwerk ervoor verzette hij lopend.

Het vertelt het verhaal van ruim duizend mijl wandelen

over oude wegen, op zoek naar een route

naar het verleden – met als resultaat dat hij telkens

weer bij het heden uitkomt. Het is een onderzoek

naar de geesten en de stemmen die op oude paden

rondwaren, naar de verhalen die ze in zich dragen

en vertellen, naar pelgrimages en erfvredebreuk,

...