1584, Willem van Oranje is vermoord! De kogels van Balthasar Gerards hebben hun werk gedaan. Wat zou er nu gebeuren met Oranje’s arme volk? De Opstand tegen de Spaanse tirannie lijkt gedoemd, want de hertog van Parma boekt overwinning na overwinning voor zijn koninklijke meester. De Spanjaarden lijken onverslaanbaar, hun middelen onuitputtelijk. Een voor een vallen de steden: Brugge, Gent, Brussel en uiteindelijk in 1585 ook het rijke Antwerpen. Vlaanderen en Brabant, de vroegere hartlanden...

Waar mijn brood is, is mijn vaderland is niet alleen een studie naar het dagelijkse leven van de Nederlandse arbeidsmigranten, maar ook een familiegeschiedenis. Cornelis Broertjes (1869-1942), de grootvader van de auteur, was één van de Nederlandse arbeiders die naar het Ruhrgebied trok. Duizenden Nederlanders werkten voor kortere of langere tijd in Duitsland. De meesten vonden werk in het Ruhrgebied, niet alleen bij de staalfabrikanten, maar ook op het platteland. Het boek geeft antwoord o...

Toen Duitse troepen de Franse loopgraaf hadden veroverd inspecteerde Prins Ernst Heinrich von Sachsen de vijandelijke stellingen. De gevangengenomen Franse troepen gooiden zich op de grond en smeekten: ‘’Heb medelijden, wij zijn arme huisvaders”.

Het was duidelijk dat deze troepen ervan overtuigd waren dat de Duitse soldaten hen zouden afslachten. Mythe en werkelijkheid raakten hier verstrikt. De Fransen werden gespaard, maar de oorlog was er niet minder vreselijk om.

In deze essaybund...

Inquisitie is geen Spaanse, zelfs geen westerse of christelijke uitvinding, maar in de loop der tijden heeft men de Inquisitie met Spanje vereenzelvigd. Niet geheel ten onrechte, want Spanje was ontegenzeggelijk het eerste land van het christelijke Westen waar de Inquisitie met het bestuur van de Staat verweven raakte. Dat feit heeft een zwarte legende in het leven in geroepen die de eeuwen niet meer zouden vergeten. De Inquisitie werd een ‘mythe’ waarvoor de literatuur verantwoordelijk i...

Petra van den Boomgaard

Voor de nazi’s geen Joden

Hoe ruim 2500 Joden door ontduiking van rassenvoorschriften aan de deportaties zijn ontkomen

In januari 1941, ruim een half jaar na de Duitse invasie, moest iedereen met Joodse grootouders zich aanmelden bij het lokale bevolkingsregister. Omdat terecht gevreesd werd dat de aanmelding zou worden vergeleken met het bevolkingsregister leek knoeien niet raadzaam. Maar later diende ruim 3% van de Joodse bevolking bij de bezetter een herzieningsve...

In 1818 zitten veel mensen zonder werk en zinken weg in ellende. Hét moment voor generaal Johannes van den Bosch om een ambitieus plan te presenteren: laat de armen de barre heide in Drenthe ontginnen. Mest zal de woeste grond vruchtbaar maken, discipline en onderwijs zullen de nutteloze armen beschaven tot werklustige mensen. Zijn idee wordt enthousiast ontvangen en hij richt de ‘Maatschappij van Weldadigheid’ op. Een half jaar later arriveren de eerste kolonisten op de plek die wij ken...

Tussen juni 2019 en mei 2020 is het 75 jaar geleden dat de geallieerden de Tweede Wereldoorlog in hun voordeel beslisten en nazi-Duitsland versloegen. Europa was bevrijd, een gebeurtenis die sindsdien jaarlijks groot wordt gevierd. In dit historische jubileumjaar neemt het boektijdschrift Vrij! de lezer mee van de invasie in Normandië, in juni 1944, via de Slag om Arnhem van september 1944 naar de Duitse capitulatie in Wageningen, in mei 1945. Het vertelt het verhaal van een beslissend oorlo...

Onze samenleving produceert massa’s documenten, beelden en andere bronnen. Het is niet eenvoudig om zijn weg te vinden in deze groeiende informatiestroom. Dit boek biedt een systematisch overzicht en een kritische doorlichting van de bronnen die sinds het begin van de 19e eeuw in België werden (en worden) geproduceerd door openbare instellingen en private verenigingen. Zowel het archiefmateriaal als de gedrukte en de digitale publicaties worden besproken. Ook tal van individuen brachten be...

In 1968 en 1969 vonden er maar liefst 109 vliegtuigkapingen plaats. Het gros van deze kapingen werd gepleegd door Palestijnen. Bovendien werden in de jaren zeventig en -tachtig, door leden van de PLO en PFLP bomaanslagen, gijzelingen en moorden gepleegd. De solidariteit met bevrijdingsbewegingen in de derde wereld heeft sinds 1968 in Nederland geleid tot de oprichting van landencomités zoals het Vietnam-comité, het Palestina Komitee, comité Zuidelijk Afrika, Venceremos en vele andere. Voor...