1891 was het jaar van de pauselijke encycliek Rerum novarum en van de rede van Abraham Kuyper op het Christelijk Sociaal Congres. Twee cruciale teksten voor de christendemocratie.

In mei 1891 kwam de encycliek Rerum novarum uit, waarin paus Leo XIII de uitwassen van de industriële samenleving aan de orde stelde en pleitte voor grotere sociale rechtvaardigheid. In november van dat jaar organiseerde de antirevolutionair Abraham Kuyper een Christelijk Sociaal Congres, waar hij betoogde dat de o...

Politici is niets menselijks vreemd. Ministers maken zich schuldig aan het onjuist of onvolledig informeren van de Kamer, Kamerleden lekken vertrouwelijke informatie of liegen over hun cv. Hoe hebben de normen ten aanzien van dit soort 'politieke zonden' zich in Nederland ontwikkeld? En hoe kunnen deze zonden in de toekomst worden tegengegaan? Over deze vragen gaat het Jaarboek. Zoals altijd bevat het ook herinneringen aan onlangs overleden (oud-)politici, recensies, interviews en een overzic...

Jos Smeets

DE GESCHIEDENIS VAN DE

NEDERLANDSE POLITIE

Verdeeldheid en eenheid in het rijkspolitieapparaat

Halverwege de negentiende eeuw werd er bij gebrek aan politieke eensgezindheid over de inrichting van het rijkspolitieapparaat naast de militaire Koninklijke Marechaussee een burgerlijke Rijksveldwacht opgebouwd. Toen de nadelen van deze tweeledige organisatie zich rond 1900 steeds sterker manifesteerden bleek het nog niet mogelijk om meer eenheid in it apparaat te scheppen. Tijdens het inter...

Guus Meershoek

DE GESCHIEDENIS VAN DE

NEDERLANDSE POLITIE

De Gemeentepolitie in een veranderende samenleving

In dit boek wordt voor het eerst het rijke verleden van de Gemeentepolitie in zijn geheel beschreven. Moderne stedelijke politie ontstond in Nederland relatief laat: rond 1880. Zij kreeg een eigen gezicht toen aan het begin van de nieuwe eeuw vrijzinnige politiechefs op zoek gingen naar een maatschappelijke taak voor hun personeel. In het interbellum kwamen de grote en ook wel sommige midd...

Waarom zijn er tijdens de Tweede Wereldoorlog meer joden uit Nederland weggevoerd en vermoord dan uit andere West-Europese landen? Op deze schrijnende vraag geeft Jodenvervolging in Nederland, Frankrijk en België eindelijk antwoord.

Tientallen jaren hebben historici zich beziggehouden met het opmerkelijke verschil in de percentages omgekomen joden uit Nederland (ongeveer 75%) en landen als België (40%) en Frankrijk (25%). De historici Griffioen en Zeller doen in dit boek uitspraken over dez...

De belangrijkste en oudste voorganger van ABN AMRO was de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM), die een cruciale rol heeft gespeeld in de Nederlandse economie. Dit boek is na 88 jaar het eerste volledige overzicht van de geschiedenis van de NHM.

De Nederlandsche Handel-Maatschappij werd in 1824 opgericht, op initiatief van koning Willem I. In veel opzichten was ze de opvolger van de roemruchte VOC. Lange tijd was de handelsonderneming vooral in Nederlands-Indië actief. Vanaf 1880 ging de N...

Oud-Tweede Kamerlid Mark Verheijen schreef een levendig boek over het leven en het politieke denken van de 'rechtse provo' Harm van Riel.

'De interessantste politicus binnen de Nederlandse politiek tot Bolkestein.' Zo werd oud-politicus Harm van Riel (1907-1980) ooit genoemd door oud-NRC-columnist J.L. Heldring. Van Riel was in ieder geval een zeer opvallende verschijning aan het Binnenhof, onder meer door zijn negentiende-eeuwse voorkomen. Hij speelde ruim dertig jaar een grote rol in de VV...

Notarissen hebben in Nederland altijd in hoog aanzien gestaan. Dit boek maakt duidelijk dat dit tijdens de bezetting niet altijd terecht was. Een ontluisterend beeld van een beroepsgroep in oorlogstijd verrijst.

Voor de oorlog behoorden notarissen tot de notabelen van hun woonplaats. Tijdens de Duitse bezetting kreeg de beroepsgroep te maken met verordeningen van de bezetter, die het Nederlandse rechtssysteem ingrijpend veranderden. Raymund Schu¨tz beschrijft in dit boek hoe de deftige Broed...

Op 10 mei 1940 ontwaakten de Delftenaren door het geblaf van afweerkanonnen, het geratel van mitrailleurs en het gegons van vliegtuigen. De Duitse invasie was begonnen. Vijf dagen later was de strijd alweer afgelopen en was de bezetting een feit. Met de komst van de nieuwe machthebbers drong de vraag zich op welke houding men moest aannemen tegenover de Duitsers. Vooral voor de Technische Hogeschool Delft leek deze vraag urgent. De resultaten van technisch onderzoek konden van belang zijn voo...

In 2014 is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Nederland wist neutraal te blijven, al scheelde het soms maar weinig. Het betekende niet dat de oorlog aan het land voorbijging. Honderdduizenden Nederlanders waren permanent gemobiliseerd, de economie stond onder zware druk en een miljoen Belgen vluchtte de grens over. Nederland en de Eerste Wereldoorlog is het nationale gedenkboek van een periode uit de Nederlandse geschiedenis die nog altijd onderbelicht is.

Wim Klinke...