Franciscus van den Enden (1602-1674), de leraar van Spinoza, was een van de radicaalste Verlichtingdenkers van de zeventiende eeuw. Vlak voor zijn veroordeling tot de galg gaf hij toe auteur te zijn van een opmerkelijk utopisch geschrift: Kort voorstel voor de kolonie NieuwNederland. In dat geschrift uit 1662, dat nu voor het eerst in modern Nederlands verschijnt, treffen we een schets aan van een ideale samenleving, te realiseren in de kolonie Nieuw-Nederland, nabij het huidige New York.

Va...

Leid je het leven dat je wilt leiden? Je denkt misschien van wel. Maar hoe goed ken je jezelf eigenlijk? Misschien heb je je toch laten ketenen door allerlei verwachtingen, door je werk en door je eigen overtuigingen. Plato helpt je om te ontdekken of je als het ware vastgeketend zit in een grot en daar alleen de schaduwen van je goede leven ziet. Hij leert je om je te bevrijden van de schaduwen die je voor de werkelijkheid houdt.

Aan de hand van alledaagse voorbeelden – van klein misverst...

Het stormt in het Nederlandse landschap. De maatschappij is verzeild geraakt in een verhitte discussie over de manier waarop we ons landschap moeten gebruiken. De actuele discussie over de wijze waarop wij in Nederland ons voedsel produceren, wordt gevoed door de stikstofdiscussie en bijvoorbeeld de komst van de wolf. Het produceren van voedsel is een gerechtvaardigd doel, maar waar ligt dan de grens? De verschillende posities in het debat over natuur versus veehouderij worden ondersteund van...

Wie radicaal is, heeft idealen die in steen zijn gebeiteld. Maar de mens zelf is niet van steen. We vallen nooit

helemaal met onszelf samen, en dus ook niet met onze idealen. Neem geweldloosheid. Zeker iets om naar te

streven, maar kun je echt altijd geweldloos zijn?

Vanuit deze gedachte – streef idealen op een open manier na – ontwikkelde de Duits-Nederlandse denker Helmuth

Plessner (1892-1985) een politieke filosofie.

De Nederlandse landbouw- en voedingssector verkeert in zwaar water. Van alles is teveel: landbouwhuisdieren, chemie, vervuiling, uitputting en grootspraak ('Nederland voedt de wereld!'). Er is ook te weinig: variatie van landschap, natuur en smaak. De auteur geeft scherp inzicht in deze problemen en laat zien dat samenwerken met de aarde, de bodem, de dieren, het landschap, radicale veranderingen nodig maakt.

Landbouw en voeding staan niet voor marginale activiteiten, waar je je beter niet m...

Onze relatie met natuur en landschap is eigenlijk heel onduidelijk. Er zijn daarover veel vragen, zoals: waarom voelen we ons in sommige landschappen thuis en in andere niet? Of waarom scheiden we natuur en cultuur? En: hoe is de relatie tussen mens en natuur in niet-westerse culturen? Wat heeft muziek met natuur te maken? Waarom zijn ongewervelde dieren zo opwindend? Hoe kunnen we een echt partnerschap met natuur vormgeven?

Ecoloog en filosoof Matthijs Schouten behandelt dit soort vragen in ...

Diogenes van Sinope verruilde zijn huis voor een eenvoudige kruik. Hij had niets nodig om gelukkig te zijn. Zelfs zijn drinkbeker gooide hij weg. Sindsdien dronk hij als een hond, wat hem de bijnaam kunikos (hond) opleverde. Zijn volgelingen staan bekend als ‘cynici’, oftewel hondachtigen. Hun wijsheid is overgeleverd in de vorm van anekdotes en bewaard gebleven aforismen. Dit boek bevat de meest complete verzameling teksten tot nu toe.

De cynici laten zien dat het streven naar geld, bez...

‘De menselijke natuur houdt niet van eenzaamheid en is altijd op zoek naar iets of iemand om op te steunen, en bij je beste vriend is dat het meest plezierig. Vriendschap is dan ook de enige menselijke aangelegenheid waarvan het nut nooit ter discussie staat. De vriendschapsband bevat alles wat mensen nastrevenswaardig vinden: eer, roem, gemoedsrust en vreugde. Waar deze dingen voorhanden zijn, is het leven gelukkig.’

De Romeinse denker en staatsman Marcus Tullius Cicero (106-43 v.Chr.) b...

De Vlaming Placied Tempels wordt gezien als een grondlegger van de interculturele filosofie. Hij vroeg Congolezen naar de betekenis van hun doen en denken en beschreef de logisch consistente filosofie die hij in hun begrippensysteem zag. Zijn Bantoe-filosofie uit 1946 geldt daardoor internationaal nog altijd als een standaardwerk.

In zijn eigen tijd leidde zijn luisterende aanpak tot weerstand. Als missionaris werd hij geacht andersgelovigen te bekeren tot een Europees christendom, maar Temp...

Is het beter om een ontevreden mens te zijn dan een tevreden varken? Is het beter om een piekerende denker te zijn dan een losbandig beest? Deze vragen, ooit naar voren gebracht door de Engelse filosoof John Stuart Mill, staan centraal in dit boek. Filosoof Klaas Rozemond zoekt een antwoord in de geschiedenis van de filosofie, vanaf de vroegste denkers tot de filosofen van nu. Het boek mondt uit in een wervelend pleidooi voor een nieuwe filosofie: het porcratisme. Bij elk van de 21 hoofdstukk...