In 2023 vieren we dat volksschrijver Gerard Reve honderd jaar geleden is geboren. Alle reden om de donkere eindejaarsdagen te verlichten met een filosofisch boek over Reves hoofdwerk, De Avonden.

Filosoof (en reviaan) Mathieu Berteloot filtert een tiental filosofische vragen uit De Avonden, en beantwoordt ze in de vorm van een essay. Aan het eind van ‘We zijn vanmiddag ongewoon diepzinnig’ ben je niet alleen Reve meer gaan waarderen, maar heb je ook nagedacht over belangrijke vragen als '...

De Franse filosoof en Nobelprijswinnaar Henri Bergson is vooral bekend door zijn hoofdwerk L'Évolution créatrice. In dit boek bundelen we zijn latere essays. Opnieuw herneemt Bergson de thema's van zijn hoofdwerk: wat is verandering, wat is tijd en wat is bewustzijn? Hij buigt zich over de vraag wat bewustzijn is en wat dit met leven van doen heeft. Tot slot buigt hij zich over de vraag hoe het mogelijke en het werkelijke zich tot elkaar verhouden.

In 'Het mogelijke en het werkelijke' bekri...

Wanneer is je leven geslaagd? Volgens Friedrich Nietzsche bestaat er een eenvoudige test voor: je leven is gelukt als je het nogmaals wilt. Stemt dit vooruitzicht je vrolijk, dan heb je amor fati (liefde voor het lot).De kwestie van het geslaagde leven komt op scherp te staan als bij filosoof André de Vries kanker wordt geconstateerd. Het dwingt hem om zijn toekomstverwachtingen bij te stellen. Zat hij eerst in een speedboot die naar de toekomst jakkert, nu peddelt hij in een gammele roeiboo...

De wetenschap lijkt eenstemmig te verklaren: we leven in een materialistische wereld. De impact van dat verhaal op ons leven is enorm: je mag wel denken dat je je hart volgt, dat je jezelf blijft, maar maak je geen illusies, die gedachtes

en het bijkomende gevoel zijn totaal betekenisloos. We zouden een verzameling van atomen zijn, volledig bepaald door ijzeren natuurwetten, niets meer en niets minder.

Kan het niet wat betekenisvoller? Ja, zo betoogt filosoof Arthur Veenstra in 'Het primaire ...

Chantal Akerman (1950-2015) staat bekend om haar minimalistische stijl en confronterende realisme. In haar werk zet ze de chaos en de trauma’s van het gewone leven centraal en laat ze de fysieke grenzen van het filmdoek achter. Petra Van Brabandt, Dominiek Hoens, Karel Pletinck en Michaël Van Remoortere bespreken het gedachtegoed achter films als Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles en Saute ma ville en documentaires zoals No Home Movie.

Waarin schuilen de verlokkingen van het nationalisme en het fascisme? Hoe worden taal en literatuur gebruikt voor politieke doelen? Wat kun je doen om je eigen schrijfstijl te verbeteren? In 'Tegen totalitarisme' lees je de antwoorden van George Orwell op deze vragen.

Orwell toont haarscherp hoe politieke ideologieën werken. Ook bespreekt hij de literaire helden die hem inspireerden bij het schrijven van Animal Farm en 1984. Orwells puntige columns en radio-optredens bevatten waarschuwingen ...

Drie filosofes vragen zich hardop af wat redelijkheid inhoudt in een cultuur die is gebaseerd op de hiërarchie van man over vrouw, van geest over lichaam. In Pen, bed en habijt verzamelt en presenteert Joyce Pijnenburg drie vroegmoderne denkers. Hun baanbrekende ideeën over gender en filosofie verschijnen nu in het Nederlands.

Christine de Pizan (14de-15de eeuw) kunnen we dankzij haar openbare brieven de aanstichtster van de ‘vrouwenstrijd’ noemen, en daarmee de eerste feminist. Dichter...

Het zelfgekozen levenseinde is een juridisch en filosofisch pleidooi voor het recht van ieder mens om over zijn of haar levenseinde te beschikken. Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft ieder mens het recht om te bepalen op welke wijze en op welk moment zijn of haar leven moet worden beëindigd. Het Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap beschermt het zelfbeschikkingsrecht van mensen met dementie.

Het zelfbeschikkingsrecht zou daarom het uitgangspunt moete...

We beleven een wooncrisis, een klimaatcrisis, een coronacrisis, een politieke crisis. Maar wat is dat eigenlijk, in tijden van crisis leven? Wat zijn de kenmerken van een cultuur in crisis? Raken we in een crisis van onszelf vervreemd, of komen we juist tot zelfinkeer?

Voor antwoorden kunnen we terecht bij de crisisfilosoof Jose Ortega y Gasset (1883-1955). Zijn filosofie laat zien wat het leven in crisis typisch menselijk maakt. In Het leven als schipbreuk legt Ortega y Gasset-kenner Onno Zi...

De broers Joel en Ethan Coen zijn absurdisten bij uitstek. Geen andere filmmaker weet de duistere kanten van de mens zo goed te contrasteren met diens gestuntel. Hun personages nestelen zich in je brein; denk aan The Dude in The Big Lebowski of aan Anton Chigurh, de nietsontziende moordenaar in No Country for Old Men.

Met bijdragen van Bart Engelen, Thomas Nys, Patrick Delaere en Tim De Mey.